28
E zbritur në Meke, pas sures Neml, ajete: 88
(Sh.A) Kjo kaptinë dhe dy para saj kanë një pajtueshmëri në programin e shpjegimit të shumë çështjeve, si dhe në qëllime; prandaj kjo sqaron më në detaje çështjet, që ishin më të përgjithësuara në dy kaptinat para kësaj, ose plotëson ndonjërën prej tyre.
Si më esenciale në këtë kaptinë parashtrohet ideja e arsyetimit, e mendjes së shëndoshë dhe përkundër saj, arroganca, mizoria e dominimi. Si bindje e kotë, por e dëmshme përshkruhet tregimi rreth faraonit, i cili në mënyrë jo njerëzore e shtypte popullin e Beni Israilve, ua mbyste burrat e ua linte gratë, e më në fund veten e konsideroi zot, dhe me ndihmën e ndihmësit të tij, përmes Hamanit përpiqej ta mashtrojë popullin, se do të arrijë në qiell e do ta kundërshtojë, nëse e gjen, Zotin e Musait.
Tregimi tjetër rreth të vërtetës e të kotës pasqyrohet si rrjedhim i pasurisë dhe i komoditetit, i cili nga mendjemadhësia tradhton rrugën e drejtë.
Në fillim përshkruhet qëndrimi mizor i faraonit, e më vonë lindja, rritja dhe pjekuria e Musait dhe përmes këtij tregimi kuptohet urtësia e Zotit, se si e frymëzoi nënën e frikësuar të Musait, që foshnjën ta hedhë në lumë, si e gjeti familja e faraonit dhe nuk e mbyti, si nuk pranoi gjirin e asnjë gruaje tjetër pos të nënës së vet, se si kur u rrit dhe u bë i pjekur rastësisht e mbyti atë egjiptasin, si iku në Medjen dhe u martua me bijën e Shuajbit, e mandej u urdhërua të kthehet në Egjipt dhe ta kundërshtojë faraonin etj.
Nga fundi i kësaj kaptine jepen udhëzime për rrugën e mbarë, rrugën e besimit të drejtë, të cilën e praktikuan dhe e mësuan të gjithë të dërguarit e Zotit xh. sh.
Quhet: âEl Kasasâ - tregimi, sepse me detaje Zoti na e pĂ«rshkruan tregimin pĂ«r Musain prej lindjes sĂ« tij e deri kur i jepet shpallja, e edhe shumĂ« çudira tĂ« tjera, tĂ« cilat na japin tĂ« kuptojmĂ« pĂ«r ndihmĂ«n e Zotit ndaj tĂ« dashurve tĂ« vet.
(D.S) 1. Ta, Sin, Mim.
(Sh.A) 1. Ta, Sin, Mim.
(H.N) 1. TĂą SĂźn MĂźm.
(F.M) 1. Ta Sin Mim.
(D.S) 2. Këto janë Vargjet e Librit të qartë.
(Sh.A) 2. Këto janë ajetet e librit (të Kuranit) të plotkuptueshëm.
(H.N) 2. Këto janë vargjet e Librit të qartë!
(F.M) 2. Këto janë ajete të Librit të qartë.
(D.S) 3. Ne tâi lexojmĂ« ty disa nga lajmet e Musait dhe Faraonit me vĂ«rtetĂ«si pĂ«r njerĂ«zit qĂ« besojnĂ«.
(Sh.A) 3. Po të lexojmë ty nga lajmi rreth Musait e faraonit, e që është e vërtetë për një popull që beson.
(H.N) 3. Ne do të të tregojmë ty pjesë nga historia e Musait me Faraonin, ashtu siç ka qenë me të vërtetë, për njerëzit që besojnë.
(F.M) 3. Ne do tâi shfletojmĂ« disa lajme tĂ« vĂ«rteta pĂ«r Musaun dhe Faraonin; kĂ«tĂ« e bĂ«jmĂ« pĂ«r popullin qĂ« beson.
(D.S) 4. Vërtet që Faraoni e ngriti shumë lart veten në tokë dhe i ndau njerëzit në sekte duke e dobësuar (e shtypur) një grup prej tyre (Bijtë e Israilit) duke vrarë bijtë e tyre dhe duke i lënë gjallë gratë. Vërtet që ai qe prej Mufsidunëve (kriminel i madh, shtypës e tiran).
(Sh.A) 4. Me të vërtetë, faraoni ka ngritur kokën lart në tokë, e popullin e saj e ka grupëzuar dhe një grup prej tyre e shtyp, ashtu që djemtë e tyre ua mbyt, e gratë e tyre ua lë të jetojnë. Vërtet, ai ishte prej më shkatërrimtarëve.
(H.N) 4. Me të vërtetë që Faraoni madhështohej në Tokë dhe banorët e saj i kishte përçarë në grupe; disa prej tyre i përndiqte, ua vriste fëmijët meshkuj, ndërsa femrat ua linte gjallë. Ai ka qenë vërtet keqbërës.
(F.M) 4. Faraoni ishte ngritur shumë lart në tokë dhe banroët e saj i përçau në grupe, njëri nga ata e shtypte, ua therrte fëmijët (meshkujt), kurse femrat i linte të jetojnë. Ai njëmend ishte shkatërrues.
(D.S) 5. Dhe Ne deshĂ«m tâu bĂ«jmĂ« mirĂ«si atyre qĂ« ishin tĂ« dobĂ«t (e tĂ« shtypur) nĂ« tokĂ« dhe tâi bĂ«nim ata prijĂ«s, dhe tâi bĂ«nim edhe trashĂ«gues.
(Sh.A) 5. E Ne duam tâi lartĂ«sojmĂ« ata qĂ« u shtypĂ«n nĂ« tokĂ«, tâi bĂ«jmĂ« udhĂ«heqĂ«s dhe tâi bĂ«jmĂ« trashĂ«gues.
(H.N) 5. Por vullneti YnĂ« ishte qĂ« tâu jepnim mirĂ«si atyre qĂ« qenĂ« tĂ« shtypur nĂ« tokĂ«, tâi bĂ«nim prijĂ«s e trashĂ«gimtarĂ«,
(F.M) 5. MirĂ«po, ne dĂ«shirojmĂ« qĂ« ata tĂ« cilĂ«t janĂ« tĂ« shtypur nĂ« tokĂ«, tâi mbulojmĂ« me mĂ«shirĂ« dhe tâi bĂ«jmĂ« prisa dhe trashĂ«gimtarĂ«.
(D.S) 6. Dhe tâi vendosim ata nĂ« tokĂ« dhe qĂ« Ne tĂ« bĂ«nim Faraonin dhe Hamanin dhe njerĂ«zit e tyre tĂ« merrnin prej tyre atĂ« qĂ« ata e kishin frikĂ«.
(Sh.A) 6. Dhe atyre tâu japim pushtet nĂ« tokĂ«, e faraonit, Hamanit dhe ushtrisĂ« sĂ« kĂ«tyre dyve tâua tregojmĂ« atĂ« qĂ« i ruheshin (ia kishin frikĂ«n).
(H.N) 6. tâi forconim ata nĂ« TokĂ« dhe tâu tregonim Faraonit, Hamanit[240] dhe ushtrisĂ« sĂ« tyre atĂ« prej sĂ« cilĂ«s ata frikĂ«soheshin.[241]
[240] Hamani ishte kryeministri i Faraonit.
[241] Pra, fundin e pushtetit të tyre.
(F.M) 6. Edhe tâu japim pushtet nĂ« tokĂ«, kurse Faraonit e Hamanit me ushtritĂ« e tyre tâua tregojmĂ« atĂ« prej sĂ« cilĂ«s janĂ« ruajtur (frikĂ«suar) aq shumĂ«.[156]
[156] D.m.th. të përjetojë fatkeqësi për shkak të një posalinduri izraelit, respektivisht të Musaut. Faraoni i mbyste meshkujt e posalindur izraelit, kurse femrat nuk i mbyste, sepse magjistarët i kishin paralajmëruar se do të pësojë nga një fëmijë mashkull i posalindur izraelit.
(D.S) 7. Dhe Ne e frymĂ«zuam nĂ«nĂ«n e Musait (duke i thĂ«nĂ«): âJepi gji atij, por kur tĂ« frikĂ«sohesh pĂ«r tĂ«, atĂ«herĂ« hidhe nĂ« lumĂ« dhe mos ki frikĂ« e as mos u pikĂ«llo. Sigurisht qĂ« Ne do ta sjellim atĂ« pĂ«rsĂ«ri tek ti dhe do ta bĂ«jmĂ« atĂ« prej tĂ« DĂ«rguarve.â(Tefsir Al-Kurtubi).
(Sh.A) 7. Ne e frymĂ«zuam nĂ«nĂ«n e Musait: tâi japĂ« atij gji, e kur tĂ« kesh frikĂ« pĂ«r tĂ«, atĂ«herĂ« hidhe atĂ« nĂ« lumĂ«, e mos u frikĂ«so, as mos u pikĂ«llo, se Ne do ta kthejmĂ« ty atĂ« dhe do ta bĂ«jmĂ« atĂ« nga tĂ« dĂ«rguarit.
(H.N) 7. KĂ«shtu, Ne e frymĂ«zuam nĂ«nĂ«n e Musait: âJepi gji atij dhe, kur tĂ« trembesh pĂ«r sigurinĂ« e tij, hidhe nĂ« lumĂ«, pa pasur frikĂ« dhe as dĂ«shpĂ«rim. Me siguri qĂ« Ne do tĂ« ta kthejmĂ« ty atĂ« dhe do ta bĂ«jmĂ« tĂ« dĂ«rguar.â
(F.M) 7. Ne e frymĂ«zuam nĂ«nĂ«n e Musaut: âJepi gji, por kur tĂ« frikĂ«sohesh pĂ«r tĂ«, hudhe nĂ« lum dhe mos ki frikĂ« as mos u pikĂ«llo! Ne, me siguri, do ta kthejmĂ« dhe atĂ« do ta bĂ«jmĂ« profetâ,
(D.S) 8. Pastaj atë e mori familja e Faraonit, që ai të bëhej për ta një armik dhe (shkak për) pikëllim. Vërtet që Faraoni dhe Hamani dhe pasuesit e tyre ishin mëkatarë.
(Sh.A) 8. E atĂ« e gjeti familja e faraonit, ashtu qĂ« nĂ« fund ai tâiu bĂ«het atyre armik e dĂ«shpĂ«rim. VĂ«rtet, faraoni, Hamani dhe ushtria e tyre ishin kundĂ«rshtarĂ« (gabonin me qĂ«llim).
(H.N) 8. Por atĂ« e mori nga lumi familja e Faraonit, me qĂ«llim qĂ« njĂ« ditĂ« ai tĂ« bĂ«hej armik dhe tâu sillte mjerim atyre, sepse Faraoni, Hamani dhe ushtria e tyre kanĂ« qenĂ« gjynahqarĂ«.
(F.M) 8. Dhe e hasi familja e Faraonit, tâu bĂ«het armik e mjerim! Pa dyshim Faraoni dhe Hamani me ushtritĂ« e tyre kanĂ« gabuar gjithmonĂ«.
(D.S) 9. Dhe gruaja e Faraonit tha: âNjĂ« qetĂ«sim pĂ«r syrin tim dhe pĂ«r ty. Mos e vrisni atĂ«, mbase mund tĂ« jetĂ« me dobi pĂ«r ne, ose mund ta adaptojmĂ« atĂ« si tonin.â Dhe ata nuk e nuhasnin dot pĂ«rfundimin e kĂ«saj pune.
(Sh.A) 9. E gruaja e faraonit tha: âShpresĂ« gĂ«zimi pĂ«r mua dhe pĂ«r ty, mos e vritni atĂ«, ndoshta do tĂ« na sjellĂ« dobi ose do ta adoptojmĂ« si fĂ«mijĂ«â. Pra ata nuk e dinin rrjedhimin.
(H.N) 9. Gruaja e Faraonit i tha atij: âKy (djalĂ«) Ă«shtĂ« gĂ«zim pĂ«r mua dhe ty, prandaj mos e vrisni, sepse mund tĂ« jetĂ« i dobishĂ«m ose mund ta birĂ«sojmĂ«â. Por ata nuk e dinin se çfarĂ« po bĂ«nin.
(F.M) 9. Gruaja e Faraonit tha: âAi do tĂ« jetĂ« gĂ«zim edhe pĂ«r ty edhe pĂ«r mua! Mos e mbytni, ndoshta na bĂ«het i dobishĂ«m, e madje mund ta bĂ«jmĂ« edhe si djalĂ«â, sepse ata nuk hetuan asgjĂ«.
(D.S) 10. Dhe zemra e nënës së Musait mbet e zbrazët. Ajo qe gati ta zbulonte (çështjen se fëmija ishte i biri i saj), po të mos e kishim forcuar Ne zemrën e saj (me Besim), që ajo të mund të mbetej prej besimtarëve.
(Sh.A) 10. E zemrën e nënës së Musait e kaploi ankthi (kur kuptoi se ka rënë në duar të faraonit) dhe gati ta zbulojë atë (fëmijën), sikur të mos ia forconim Ne zemrën asaj, që të bëhet e bindur (në premtimin e Allahut).
(H.N) 10. Ndërkohë, zemra e nënës së Musait u bë si të ishte e zbrazët. Edhe pak dhe çdo gjë do të zbulohej, sikur të mos ia kishim forcuar Ne zemrën, që të bëhej besimtare e vërtetë.
(F.M) 10. Dhe zemra e nënës së Musaut mbeti e zbrazët, përpak sa nuk e shfaqi, sikur të mos ia kishim forcuar zemrën dhe bërë besimtarë.
(D.S) 11. Ajo i tha motrĂ«s sĂ« tij (Musait): âNdiqe atĂ«.â KĂ«shtu ajo (e motra) e vĂ«shtronte atĂ« prej sĂ« largu fshehtas, ndĂ«rsa ata nuk e shihnin dot.
(Sh.A) 11. E ajo i tha motrĂ«s sĂ« tij: âGjurmoje atĂ«â, kurse ajo e shikonte atĂ« prej sĂ« largu dhe ata nuk e hetonin (se ishte motra e tij qĂ« e pĂ«rcjell).
(H.N) 11. Ajo i tha motrĂ«s sĂ« Musait: âShko pas tij!â E motra e vrojtonte atĂ« nga larg, pa u parĂ« nga tĂ« tjerĂ«t.
(F.M) 11. Dhe ajo i tha motrĂ«s sĂ« tij, âshko pas tij!â â dhe ajo e pĂ«rcolli anash (prej sĂ« largu) kurse ata nuk e hetuan.
(D.S) 12. Dhe Ne atĂ«herĂ« i kishim ndaluar nĂ«nat e tjera qumĂ«shtdhĂ«nĂ«se pĂ«r tĂ«, derisa erdhi (motra e tij) dhe tha: âA tâju tregoj unĂ« pĂ«r njĂ« familje e cila do ta ushqejĂ« e do ta rrisĂ« atĂ« pĂ«r ju dhe qĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« do tĂ« kujdesen mjaft mirĂ« pĂ«r tĂ«?â
(Sh.A) 12. NdĂ«rsa Ne ia patĂ«m ndaluar atij mĂ« parĂ« thithjen e gjirit, e ajo (motra e Musait) tha: âA doni tâju tregoj pĂ«r njĂ« familje, qĂ« do tĂ« kujdeset pĂ«r tĂ« dhe qĂ« do tĂ« jenĂ« tĂ« sinqertĂ« ndaj tij?â
(H.N) 12. Ne bĂ«mĂ« qĂ« ai tĂ« mos pranonte asnjĂ« mĂ«ndeshĂ«. KĂ«shtu, e motra i tha atyre (qĂ« kishin birĂ«suar Musain): âA doni tâju gjej njĂ« familje, e cila do tĂ« kujdeset pĂ«r tĂ«, duke e edukuar me kujdes?â
(F.M) 12. Ne mĂ« herĂ«t ia kishim ndaluar thithjen e gjinit,[157] prandaj ajo tha: âA doni tâju tregoj njĂ« familje e cila do tâju garantonte dhe do tĂ« kujdesej pĂ«r tĂ«â.
[157] Musa nuk deshti të thithte asnjë nga ato gjithënëse që ia sollën, prandaj menjëherë pranuan propozimin e motrës së tij, duke mos e njohur se ishte motër e tij.
(D.S) 13. KĂ«sisoj Ne e rikthyem atĂ« te nĂ«na e tij qĂ« asaj tĂ« mund tâi qetĂ«soheshin sytĂ« dhe qĂ« tĂ« mos pikĂ«llohej si dhe qĂ« tĂ« mund ta merrte vesh se Premtimi i Allahut Ă«shtĂ« i vĂ«rtetĂ«. Por shumica e tyre nuk e dinĂ«.
(Sh.A) 13. Dhe ashtu e kthyem atë te nëna e vet, që ajo të jetë e kënaqur, e jo e pikëlluar dhe që ta kuptojë ajo, se premtimi i Allahut është i vërtetë e i sigurt, por shumica e tyre nuk e dinë.[273]
[273] Shkronjat e ndara nĂ« fillim japin pĂ«r tĂ« kuptuar, se ky libĂ«r i mrekullueshĂ«m dhe i pashoq Ă«shtĂ« i pĂ«rbĂ«rĂ« prej shkronjave tĂ« tilla. PĂ«rmes engjĂ«llit Xhibril i lexohet Muhamedit a.s. tregimi rreth Musait e faraonit, nĂ« mĂ«nyrĂ«n mĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« e mĂ« tĂ« sigurt, por pĂ«r atĂ« popull qĂ« e beson Kuranin. Faraoni i kohĂ«s sĂ« Musait ishte aq kryelartĂ«, saqĂ« e quante veten zot, e popullin e kishte ndarĂ« nĂ« grupe, dhe atĂ« tĂ« Beni IsrailĂ«ve e shtypte pa masĂ«, ua vriste meshkujt, e ua linte tĂ« gjalla femrat sa pĂ«r shĂ«rbime. MĂ«shira e Zotit ishte ta ndihmojĂ« atĂ« popull tĂ« shtypur, e faraonit dhe ministrit tĂ« tij, Hamanit qĂ« ishin zullumqarĂ« tâiu tregojĂ«, se e ardhmja do tĂ« jetĂ« nĂ« duar tĂ« atyre tĂ« shtypurve, gjĂ« sĂ« cilĂ«s ia kishin frikĂ«.
Faraoni kishte urdhĂ«ruar tĂ« mbytet çdo fĂ«mijĂ« mashkull, qĂ« lind ndĂ«r Beni IsrailĂ«t. NĂ«nĂ«n e Musait e kishte frymĂ«zuar Zoti, qĂ« pĂ«r njĂ« kohĂ« tâi japĂ« ajo gji, e kur tâi kĂ«rcĂ«nohet rreziku pĂ«r tĂ«, ta hedhĂ« nĂ« lumĂ« e tĂ« mos frikĂ«sohet, as tĂ« mos pikĂ«llohet, se Zoti do ta ruajĂ« atĂ«, madje edhe do ta shpallĂ« pejgamber. Lumi e barti, e çoi tek dera e faraonit dhe atĂ« e gjeti familja e tij. Gruaja e faraonit, Asija u gĂ«zua dhe kĂ«rkoi qĂ« tĂ« mos vritej, ta rrisnin dhe ta adoptojnĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ«. NĂ«na e Musait gati u çmend kur kuptoi, se ai kishte rĂ«nĂ« nĂ« duar tĂ« faraonit, por besimi nĂ« Zotin e pĂ«rforcoi. Ajo i tha bijĂ«s sĂ« vet, motrĂ«s sĂ« Musait qĂ« tĂ« vĂ«shtrojĂ« prej sĂ« largu, tĂ« mos hetohet qĂ« po e pĂ«rcjell se çâpo ndodh me tĂ«.
Familja e faraonit u interesuan pĂ«r njĂ« grua, qĂ« do tâi japĂ« gji, por Musai si foshnjĂ« nuk merrte gjirin e asnjĂ« gruaje. AtĂ«herĂ« motra e Musait shfrytĂ«zoi rastin dhe iu tha, se di pĂ«r njĂ« grua qĂ« do tĂ« mund tâi jipte gji dhe se Ă«shtĂ« e njĂ« familjeje tĂ« mirĂ« e tĂ« ndershme. Ata çuan dhe e thirrĂ«n atĂ« grua, nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« vetĂ« nĂ«nĂ«n e Musait, por nuk e dinin se ajo ishte nĂ«nĂ« e tij. Fuqia e Zotit bĂ«ri qĂ« ta shpĂ«tojĂ« fĂ«mijĂ«n, ta gĂ«zojĂ« nĂ«nĂ«n e tij dhe tâi japĂ« tĂ« kuptojĂ«, se udhĂ«zimi i Zotit Ă«shtĂ« i vĂ«rtetĂ«, i sigurt dhe i pathyeshĂ«m. PĂ«r nĂ«nĂ«n e Musait thuhet, se e kishte emrin Juhaze, e pĂ«r motrĂ«n Merjem ose Katime, apo Kulsum. Thuhet se faraoni dyshoi kur pa se foshnja po e thith gjirin e asaj gruaje, prandaj e pyeti: Si Ă«shtĂ« puna qĂ« asnjĂ« gji tjetĂ«r nuk pranoi e tĂ«ndin po? Ajo tha: Jam e tillĂ«, qĂ« çdo fĂ«mijĂ« mĂ« thith mua, si duket e kam qumĂ«shtin tĂ« mirĂ«! Ia dhanĂ« foshnjĂ«n ta mbajĂ« nĂ« shtĂ«pinĂ« e vet dhe e shpĂ«rblyen me gjĂ«ra tĂ« çmueshme.
(H.N) 13. Kështu, Ne e kthyem atë te nëna e vet, që ajo të gëzohej e të mos pikëllohej dhe që ta dinte se premtimi i Allahut është i vërtetë; por, shumica e njerëzve nuk e dinë.
(F.M) 13. Dhe ia kthyem nënës së vet që ta bëjmë të lumtur dhe të mos vuajë, si edhe të bindet se premtimi i All-llahut është i vërtetë. Mirëpo shumica sish nuk e dinë.
(D.S) 14. Dhe kur ai arriti pjekurinë e plotë dhe u përkrye (në burrëri), Ne i dhuruam atij Hukm-in (Pejgamberinë, urtësinë e gjykimit të drejtë të çështjeve) dhe dijen e fesë (të Besimit të Pastër Islam në Një Zot të Vetëm). Dhe kështu pra i shpërblejmë Ne Muhsinunët (mirëpunuesit në Rrugë të Allahut).
(Sh.A) 14. E pasi ai (Musai) e arriti moshën madhore dhe u bë i pjekur, Ne i dhamë urtësi e dituri. Kështu Ne i shpërblejmë bamirësit.
(H.N) 14. Dhe, kur ai arriti moshën madhore dhe pjekurinë e duhur, Ne i dhamë atij mençuri dhe dituri. Kështu, i shpërblejmë Ne ata që bëjnë punë të mira.
(F.M) 14. Ndërsa kur u rri e u forcua, i dhamë urtësi e dituri; Ashtu ne i shpërblejmë bëmirësit.
(D.S) 15. Dhe hyri nĂ« qytet, kur banorĂ«t e tij qenĂ« tĂ« pavĂ«mendshĂ«m dhe gjeti atje dy burra qĂ« po ziheshin, njĂ«ri nga pala e tij (nĂ« fenĂ« e besimin e tij nga BijtĂ« e Israilit), ndĂ«rsa tjetri nga armiqtĂ« e tij. Njeriu (i palĂ«s sĂ« tij) i kĂ«rkoi atij ndihmĂ« kundĂ«r armikut tĂ« tij, kĂ«shtu qĂ« Musai e qĂ«lloi atĂ« me grusht dhe e mbyti atĂ«. Ai (Musai) tha: âKjo Ă«shtĂ« punĂ« nga tĂ« shejtanit, vĂ«rtet qĂ« ai Ă«shtĂ« armik çorientues e humbĂ«s i qartĂ«.â
(Sh.A) 15. Dhe ai hyri nĂ« qytet nĂ« njĂ« kohĂ« tĂ« pahetuar prej banorĂ«ve tĂ« tij, dhe nĂ« tĂ« gjeti dy veta, qĂ« po pĂ«rlaheshin, njĂ«ri prej ithtarĂ«ve tĂ« tij e tjetri prej armiqve tĂ« tij, e ai i anĂ«s sĂ« tij i kĂ«rkoi ndihmĂ« kundĂ«r armikut dhe Musai i ra me grusht e ai vdiq. Ai (Musai) tha: âKjo Ă«shtĂ« prej veprave tĂ« djallit, e sâka dyshim, se ai Ă«shtĂ« armik i hapĂ«t qĂ« shpie nĂ« humbjeâ.
(H.N) 15. NjĂ« herĂ« Musai hyri nĂ« qytet, pa u vĂ«nĂ« re nga banorĂ«t e tij. Atje pa dy njerĂ«z qĂ« rriheshin. NjĂ«ri ishte nga tĂ« vetĂ«t, kurse tjetri ishte nga kundĂ«rshtarĂ«t. Ai i grupit tĂ« vet i kĂ«rkoi ndihmĂ« kundĂ«r atij tĂ« popullit armik. Dhe Musai i ra me grusht atij, duke e vrarĂ«. Pastaj tha: ââKjo Ă«shtĂ« punĂ« e djallit! Ai Ă«shtĂ« armik i betuar i njeriut dhe ngatĂ«rrestar i hapur!â
(F.M) 15. Ai hyri nĂ« qytet nĂ« njĂ« kohĂ« kur banorĂ«t e tij nuk e hetuan dhe aty hasi nĂ« dy vetĂ« tĂ« cilĂ«t rriheshin. NjĂ«ri ishte nga populli i tij kurse tjetri nga ai armik. Ai i anĂ«s (popullit) tĂ« tij e thirri nĂ« ndihmĂ« kundĂ«r atij qĂ« ishte nga pala armike, dhe Musa i ra me grusht dhe e la tĂ« vdekur. âKjo Ă«shtĂ« punĂ« djalliâ â tha, - ai Ă«shtĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« njĂ« armik i haptĂ« qĂ« tĂ« shpie nĂ« humbje tĂ« sigurt.
(D.S) 16. Ai tha: âZoti im! VĂ«rtet qĂ« unĂ« gabova, mĂ« fal pra.â Pastaj Ai e fali atĂ«. VĂ«rtet qĂ« Ai Ă«shtĂ« gjithnjĂ« FalĂ«s i Madh, MĂ«shirĂ«plotĂ«.
(Sh.A) 16. Ai tha: âZoti im, unĂ« e ngarkova veten e Ti mĂ« fal mua!â Dhe Ai ia fali, se Ai Ă«shtĂ« ShumĂ«falĂ«s, MĂ«shirues i madh.
(H.N) 16. âO Zoti im! NjĂ«mend, UnĂ« i kam bĂ«rĂ« keq vetes, andaj mĂ« fal!ââ Dhe Ai e fali. Pa dyshim, Ai Ă«shtĂ« FalĂ«si e MĂ«shirĂ«ploti.
(F.M) 16. âO Zot, - tha pastaj, - unĂ« i bĂ«ra krim vetvetes, mĂ« fal!â Dhe ia fali se Ai me tĂ« vĂ«rtetĂ« fal dhe Ă«shtĂ« i gjithmĂ«shirshĂ«m.
(D.S) 17. Ai tha: âZoti im! PĂ«r atĂ« qĂ« Ti mĂ« ke nderuar mua, unĂ« kurrĂ« mĂ« nuk do tĂ« jem ndihmĂ«s pĂ«r MuxhrimunĂ«t (mĂ«katarĂ«t, kriminelĂ«t, tĂ« pabindurit ndaj Allahut)!â
(Sh.A) 17. Ai tha: âZoti im, pĂ«r shkak tĂ« mirave qĂ« mâi dhurove mua kurrĂ« nuk do tĂ« vihem nĂ« ndihmĂ« tĂ« kriminelĂ«veâ.
(H.N) 17. Musai tha: âO Zoti im! FalĂ« tĂ« mirave qĂ« mĂ« ke dhĂ«nĂ«, unĂ« nuk do tĂ« bĂ«hem ndihmĂ«s i tĂ« kĂ«qijve!â
(F.M) 17. âO Zot, tha, - Pasha dhuntinĂ« qĂ« mĂ« ke dhĂ«nĂ« kurrĂ« mĂ« nuk do tĂ« dal nĂ« ndihmĂ« mĂ«katarĂ«veâ.
(D.S) 18. KĂ«shtu ai endej nĂ«pĂ«r qytet i frikĂ«suar (duke pritur se çfarĂ« do tĂ« ishin pasojat e vrasjes qĂ« bĂ«ri), kur çâtĂ« shohĂ«! Njeriu qĂ« i kish kĂ«rkuar atij ndihmĂ« njĂ« ditĂ« mĂ« parĂ«, i kĂ«rkoi ndihmĂ« (prapĂ«). Musai i tha atij: âMe tĂ« vĂ«rtetĂ« qĂ« ti je humbĂ«s e ngatĂ«rrestar i qartĂ«!â
(Sh.A) 18. Dhe (Musai) mbeti i frikĂ«suar nĂ« qytet e duke pritur (se çka po i ndodh), kur ja, ai qĂ« i kishte kĂ«rkuar ndihmĂ« dje, e thirri sĂ«rish (nĂ« ndihmĂ«), e Musai i tha: âVĂ«rtet ti qenke ngatĂ«rrestar i njohur!â
(H.N) 18. Teksa Musai ecte nĂ« mĂ«ngjes i frikĂ«suar nĂ« qytet, duke pritur se çâdo tĂ« ndodhte, kur ai qĂ« tĂ« djeshmen e kishte thirrur nĂ« ndihmĂ«, e thirri sĂ«rish nĂ« ndihmĂ«. Musai i tha: âTi qenke tamam njĂ« ngatĂ«rrestar i hapur!â
(F.M) 18. Dhe Musa gĂ«dhiu i frikĂ«suar nĂ« qytet, dukepritur se çdo tĂ« bĂ«het, kur mu ai i djeshmi e thirri pĂ«rsĂ«ri nĂ« ndihmĂ«, Musa i tha: âTi je, me tĂ« vĂ«rtetĂ«, ngucakeq i hapĂ«tâ.
(D.S) 19. Pastaj kur vendosi ta kapĂ« personin qĂ« ishte armik i atyre tĂ« dyve, burri tha: âO Musa! A do tĂ« mĂ« vrasĂ«sh edhe mua siç mbyte njĂ« njeri dje? QĂ«llimi yt nuk Ă«shtĂ« veçse tĂ« bĂ«hesh tiran nĂ« tokĂ« dhe nuk do tĂ« jesh prej atyre qĂ« bĂ«jnĂ« mirĂ«si e drejtĂ«si.â
(Sh.A) 19. E kur deshi ta rrĂ«mbejĂ« atĂ« qĂ« ishte armik i tĂ« dyve ai tha: âA do tĂ« mĂ« vrasĂ«sh mua, siç e mbyte dje njeriun, ti nuk do tjetĂ«r, vetĂ«m se tĂ« bĂ«hesh arrogant nĂ« tokĂ«, e nuk dĂ«shiron tĂ« jesh nga pĂ«rmirĂ«suesit!â
(H.N) 19. Dhe, kur deshi tĂ« sulmonte atĂ« qĂ« ishte armik i tĂ« dyve, ai i tha: âO Musa, a do tĂ« mĂ« vrasĂ«sh edhe mua, siç vrave atĂ« tjetrin dje?! Ti dĂ«shiron vetĂ«m qĂ« tĂ« bĂ«hesh dhunues nĂ« tokĂ« e nuk dĂ«shiron tĂ« bĂ«hesh nga ata qĂ« ndreqin e vendosin drejtĂ«siâ.
(F.M) 19. Dhe kur deshti ta sulmojĂ« atĂ« qĂ« ishte armik i tĂ« dyve, ai i tha: ââO Musa, a do tĂ« mĂ« mbysĂ«sh edhe mua siç e mbyte dje njeriun?â Ti do tĂ« zbatosh forcĂ«n nĂ« tokĂ«, e nuk do tĂ« jesh nga pajtimtarĂ«tâ.
(D.S) 20. Dhe aty vjen njĂ« njeri duke vrapuar nga skaji mĂ« i largĂ«t e qytetit. Ai tha: âO Musa! E vĂ«rtetĂ« se krerĂ«t janĂ« mbledhur tĂ« kĂ«shillohen sĂ« bashku pĂ«r ty, pĂ«r tĂ« tĂ« vrarĂ« ty, kĂ«shtu qĂ« largohu (tĂ« shpĂ«tosh). VĂ«rtet qĂ« jam pĂ«r ty prej atyre qĂ« tĂ« japin kĂ«shillĂ« tĂ« çiltĂ«r.â
(Sh.A) 20. Dhe erdhi njĂ« njeri, qĂ« ngutej nga ana mĂ« e largĂ«t e qytetit e tha: âO Musa, parĂ«sia Ă«shtĂ« duke biseduar pĂ«r tĂ« vrarĂ« ty, pra ti dil (ik), unĂ« jam kĂ«shillues ytiâ.
(H.N) 20. Aty erdhi njĂ« njeri, duke nxituar prej skajit tĂ« qytetit, e tha: âO Musa, paria Ă«shtĂ« mbledhur e po bisedon pĂ«r tĂ« tĂ« vrarĂ«, prandaj ik, sepse po ta jap njĂ« kĂ«shillĂ« tĂ« sinqertĂ«â.
(F.M) 20. Dhe nga skaji i qytetit erdhi vrap njĂ« njeri dhe i tha: âO Musa, kryeparĂ«t bĂ«jnĂ« marrĂ«veshje tĂ« tĂ« vrasin, prandaj ik! UnĂ«, sinqerisht, tĂ« kĂ«shillojâ.
(D.S) 21. KĂ«shtu qĂ« ai iku prej andej duke u endur i frikĂ«suar. Ai tha: âO Zoti im! MĂ« shpĂ«to prej popullit Dhalimun (politeist e keqbĂ«rĂ«s)!â
(Sh.A) 21. E ai doli prej aty i frikĂ«suar e duke pritur (se çâpo ndodh) dhe tha: âO Zoti im, mĂ« shpĂ«to prej popullit zullumqarâ.
(H.N) 21. Musai doli prej qytetit i frikĂ«suar, duke pritur se çâdo tĂ« ndodhte dhe tha: âO Zoti im, mĂ« shpĂ«to prej popullit keqbĂ«rĂ«s!â
(F.M) 21. Dhe Musa doli nga qyteti i frikĂ«suar, duke pritur me kurreshtje se çdo tĂ« ndodhĂ«. âO Zot, tha â mĂ« shpĂ«to nga mizorĂ«t!â
(D.S) 22. Dhe kur eci drejt Medjenit tha: âShpresoj se Zoti im tĂ« mĂ« udhĂ«zojĂ« nĂ« RrugĂ« tĂ« DrejtĂ«.â
(Sh.A) 22. Dhe kur u drejtua nga Medjeni tha: âShpresoj qĂ« Zoti im tĂ« mĂ« orientojĂ« rrugĂ«s sĂ« drejtĂ«â.
(H.N) 22. Teksa drejtohej nga Medjeni, ai tha: âShpresoj se Zoti im do tĂ« mĂ« tregojĂ« rrugĂ«n e drejtĂ«!â
(F.M) 22. Dhe kur u nis kah Medjeni, tha: âMbase Zoti im do tĂ« mĂ« udhĂ«zojĂ« rrugĂ«s sĂ« drejtĂ«â.
(D.S) 23. Dhe kur arriti tek uji i Medjenit, aty gjeti disa burra qĂ« po i jepnin ujĂ« (bagĂ«tive) dhe aty pranĂ« pa dy gra tĂ« cilat po i ndalnin mbrapa (tufĂ«n e tyre). Ai u tha: âSi Ă«shtĂ« puna me ju?â Ato i thanĂ«: âNe nuk mund tâu japim ujĂ« (tufĂ«s sonĂ«), derisa barinjtĂ« tĂ« heqin (tufat e tyre). Dhe babai ynĂ« Ă«shtĂ« burrĂ« tepĂ«r i thyer nĂ« moshĂ«.â
(Sh.A) 23. E kur arriti ujin e Medjenit aty gjeti njĂ« grumbull njerĂ«zish, qĂ« po i jepnin bagĂ«tisĂ« ujĂ«, e pak mĂ« larg prej tyre vĂ«rejti dy gra, qĂ« po i ndalnin (kafshĂ«t e tyre) e iu tha: âE si Ă«shtĂ« puna e juve tĂ« dyjave?â Ato qĂ« tĂ« dyja i thanĂ«: âNe nuk iu japim ujĂ«, deri sa tĂ« largohen barinjtĂ«, kurse babai ynĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« i vjetĂ«r!â
(H.N) 23. Kur arriti tek pusi i Medjenit, ndeshi rreth tij shumĂ« njerĂ«z qĂ« u jepnin ujĂ« kafshĂ«ve. PĂ«rveç tyre, ai vuri re dy vasha qĂ« po mbanin kafshĂ«t e veta. Ai tha: âSi e keni hallin ju?â Ato thanĂ«: âNe nuk u japim ujĂ«, pa u larguar barinjtĂ«. Babai ynĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« plakâ.
(F.M) 23. Kur arriti te uji i Medjenit, aty takoi shumĂ« njerĂ«z tĂ« cilĂ«t u jepnin ujĂ« kafshĂ«ve, e pak mĂ« larg pa dy femra, tĂ« cilat ishin shmangur (nga uji). âĂka lypni ju tĂ« dyjaâ? â i pyeti ai â âNe nuk mund tâiu japim ujĂ« derisa tĂ« shkojnĂ« barinjtĂ«, - iu pĂ«rgjegjĂ«n ato dyja â kurse babĂ«n e kemi shumĂ« tĂ« vjetĂ«r!â
(D.S) 24. KĂ«shtu ai u dha pĂ«r ta ujĂ« (tufĂ«s sĂ« tyre), pastaj u ktheu shpinĂ«n nĂ«n njĂ« hije dhe tha: âZoti im! Sigurisht qĂ« unĂ« kam nevojĂ« pĂ«r çfarĂ«do mirĂ«sie qĂ« Ti mĂ« dhuron!â
(Sh.A) 24. AtĂ«herĂ« ai iu dha ujĂ« (kafshĂ«ve) tĂ« tyre, pastaj u largua anash nĂ«n njĂ« hije e tha: âO Zoti im, unĂ« kam nevojĂ« pĂ«r çkado qĂ« tĂ« mĂ« japĂ«sh prej mirĂ«sive!â
(H.N) 24. KĂ«shtu, Musai u dha ujĂ« kafshĂ«ve tĂ« tyre e pastaj u kthye te njĂ« hije dhe tha: âZoti im, çfarĂ«do dhuntie qĂ« tĂ« mĂ« japĂ«sh, unĂ« jam nevojtar!â
(F.M) 24. Ai u dha ujĂ« (kafshĂ«ve tĂ« tyre) e pastaj shkoi nĂ«n hije duke thĂ«nĂ«: âO Zoti im, unĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« kam nevojĂ« pĂ«r çfarĂ«do qĂ« tĂ« mĂ« japĂ«shâ.
(D.S) 25. Pastaj shkoi tek ai njĂ«ra nga dy (gratĂ«) duke ecur e turpĂ«ruar. Ajo tha: âMe tĂ« vĂ«rtetĂ« qĂ« tĂ« kĂ«rkon babai im qĂ« tĂ« mund tĂ« tĂ« shpĂ«rblejĂ« ty pĂ«r atĂ« qĂ« u dhe ujĂ« pĂ«r ne (tufĂ«s sonĂ«).â KĂ«shtu kur shkoi tek ai dhe i tregoi ndodhinĂ«, ai tha: âMos u frikĂ«so. Ti ke shpĂ«tuar prej njĂ« populli Dhalimun (politeist, mosbesimtar, keqbĂ«rĂ«s).â
(Sh.A) 25. E njĂ«ra prej tyre erdhi tek ai, ecte e turpĂ«rueshme, e tha: âBabai im tĂ« thĂ«rret qĂ« tĂ« paguajĂ« ty shpĂ«rblimin pĂ«r atĂ« qĂ« na u dhe (bagĂ«tisĂ«) ujĂ«!â E kur shkoi (Musai) tek ai dhe ia tregoi atij ngjarjen ai tha: âMos ki frikĂ«, paske shpĂ«tuar nga populli zullumqar!â
(H.N) 25. MĂ« vonĂ«, njĂ«ra nga ato dyja, erdhi me ndrojtje dhe i tha: âBabai im tĂ« fton pĂ«r tĂ« tĂ« shpĂ«rblyer, se i dhe ujĂ« (tufĂ«s sonĂ«)â. Kur Musai shkoi tek ai dhe i tregoi çfarĂ« kishte pĂ«rjetuar, ai tha: âMos u frikĂ«so, sepse ke shpĂ«tuar prej njĂ« populli keqbĂ«rĂ«s!â
(F.M) 25. Prandaj, i erdhi njĂ«ra nga ato dyja, iu qas e turpĂ«rueshme dhe i tha: âTĂ« thĂ«rret babai im qĂ« tĂ« shpĂ«rblejĂ« pĂ«r atĂ« qĂ« u dhe ujĂ« (kafshĂ«ve tona)â. Dhe kur ai erdhi e i tregoi çka kishte pĂ«rjetuar, i tha: âMos kij frikĂ«, ke shpĂ«tuar nga njerĂ«zit kriminelĂ«â.
(D.S) 26. Dhe njĂ«ra prej atyre tĂ« dyjave tha: âO baba! ShpĂ«rbleje atĂ«! VĂ«rtet qĂ« (nga) njerĂ«zit mĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r ty pĂ«r tâi shpĂ«rblyer, Ă«shtĂ« i forti, i besueshmi.â
(Sh.A) 26. NjĂ«ra prej atyre tĂ« dyjave tha: âO babai im, merre kĂ«tĂ« nĂ« shĂ«rbim me pagĂ«, pse mĂ« i miri i atij qĂ« do ta marrĂ«sh nĂ« shĂ«rbim Ă«shtĂ« ai i fuqishmi e besniku!â
(H.N) 26. âO babai im, - tha njĂ«ra nga ato tĂ« dyja - merre kĂ«tĂ« njeri nĂ« shĂ«rbim! Sigurisht qĂ« njerĂ«zit e fortĂ« dhe tĂ« besueshĂ«m janĂ« mĂ« tĂ« mirĂ«t, qĂ« dikush mund tĂ« marrĂ« nĂ« shĂ«rbimâ.
(F.M) 26. âO im at, tha njĂ«ra prej tyre, - merre kĂ«tĂ« nĂ« shĂ«rbim me pagĂ«. ĂshtĂ« mĂ« i miri prej atyre qĂ« ke pas marrĂ« nĂ« shĂ«rbim, i fortĂ« i besueshĂ«mâ.
(D.S) 27. Ai tha: âNĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« qĂ« unĂ« dua ta lidh nĂ« martesĂ« me ty njĂ«rĂ«n prej kĂ«tyre dy bijave tĂ« mia, me kusht qĂ« tĂ« mĂ« shĂ«rbesh mua pĂ«r tetĂ« vjet, por nĂ«se i mbush dhjetĂ«, do tĂ« jetĂ« (njĂ« mirĂ«si) nga ti. Por nuk kam qĂ«llim tĂ« tĂ« vĂ« nĂ« vĂ«shtirĂ«si. NĂ«se do Allahu, ti do tĂ« mĂ« gjesh mua prej tĂ« drejtĂ«ve.â
(Sh.A) 27. Ai (Shuajbi) tha: âUnĂ« dĂ«shiroj tĂ« martoj ty me njĂ«rĂ«n prej kĂ«tyre dy vajzave tĂ« mia, me kusht qĂ« tĂ« mĂ« shĂ«rbesh tetĂ« vjet, e nĂ«se i plotĂ«son dhjetĂ« ai Ă«shtĂ« vullneti yt, e unĂ« nuk dĂ«shiroj tĂ« tĂ« rĂ«ndoj ty, e nĂ« dashtĂ« Allahu, ti do tĂ« gjesh tek unĂ« mirĂ«kuptim!â
(H.N) 27. Plaku tha: âUnĂ« dua tĂ« tĂ« jap pĂ«r grua njĂ«rĂ«n prej kĂ«tyre dy bijave tĂ« mia, me kusht qĂ« tĂ« mĂ« shĂ«rbesh mua tetĂ« vjet; por, nĂ«se dĂ«shiron, mund tĂ« qĂ«ndrosh dhjetĂ« vjet. UnĂ« nuk dĂ«shiroj tĂ« tâi rĂ«ndoj gjĂ«rat. Ti do tĂ« shohĂ«sh, nĂ« dashtĂ« Allahu, se jam njĂ« njeri i mirĂ«.â
(F.M) 27. ââUnĂ« dĂ«shiroj tĂ« tĂ« martoj me njĂ«rĂ«n nga kĂ«to dy vajzat e mia, - tha ai, - por qĂ« tĂ« mĂ« shĂ«rbesh tetĂ« vjet; nĂ«se i bĂ«n dhjetĂ«, ajo Ă«shtĂ« punĂ« e vullnetit tĂ«nd, unĂ« nuk dĂ«shiroj tĂ« tĂ« ngarkoj pĂ«r kĂ«tĂ«. Ti do tĂ« shohĂ«sh, nĂ« dashtĂ« All-llahu, se unĂ« jam i mirĂ«.â
(D.S) 28. Ai (Musai) tha: âKjo (u vendos) mes meje dhe teje; cilindo nga dy afatet qĂ« unĂ« pĂ«rmbush, nuk pĂ«rbĂ«n padrejtĂ«si pĂ«r mua dhe Allahu Ă«shtĂ« i Besuari DĂ«shmues pĂ«r çfarĂ« po themi.â
(Sh.A) 28. Ai (Musai) tha: âKjo le tĂ« mbetet mes meje e teje, e cilindo afat qĂ« do ta kryej nga kĂ«ta tĂ« dy, nuk do tĂ« ketĂ« pĂ«rgjegjĂ«si pĂ«r mua. PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ« po themi Allahu Ă«shtĂ« garantâ.
(H.N) 28. Musai tha: âLe tĂ« jetĂ« kĂ«shtu (kjo marrĂ«veshje) midis meje dhe teje. Cilindo prej tĂ« dy afateve qĂ« tĂ« plotĂ«soj, nuk do tĂ« jetĂ« padrejtĂ«si pĂ«r mua. Allahu Ă«shtĂ« DĂ«shmues pĂ«r atĂ« qĂ« folĂ«m.â
(F.M) 28. âAjo le tĂ« jetĂ« ndĂ«rmjet meje dhe teje, tha (Musa), cilindo afat tĂ« plotĂ«soj nga kĂ«ta, nuk ka gjĂ« kundĂ«r meje, ndĂ«rsa All-llahu garanton pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ« themi neââ.
(D.S) 29. Mbasi qĂ« Musai e kishte pĂ«rmbushur afatin dhe po udhĂ«tonte me familjen e vet, vĂ«rejti njĂ« zjarr nga ana e Turit (Malit Tur). I tha familjes sĂ« vet: âPritni, kam vĂ«rejtur njĂ« zjarr; ndoshta do tâju sjell qĂ« andej ndonjĂ« lajm ose ndonjĂ« urĂ« tĂ« ndezur, qĂ« tĂ« mund tĂ« ngroheni.â
(Sh.A) 29. E kur Musai e kreu afatin dhe udhĂ«toi me familjen e vet, dhe vĂ«rejti nga ana e Turit njĂ« zjarr, e familjes sĂ« vet i tha: âRrini kĂ«tu, unĂ« kam vĂ«rejtur njĂ« zjarr, ndoshta do tâju sjell nga ai ndonjĂ« lajm ose ndonjĂ« urĂ« zjarri, qĂ« tĂ« ngroheniâ.
(H.N) 29. Kur Musai e plotĂ«soi afatin e caktuar dhe u nis me familjen e vet, vuri re nga larg njĂ« zjarr nĂ« anĂ«n e (malit tĂ«) Turit. I tha familjes sĂ« vet: âPritni, sepse kam parĂ« njĂ« zjarr. Ndoshta mund tâju sjell prej tij ndonjĂ« lajm ose njĂ« urĂ« zjarri pĂ«r tâu nxehurâ.
(F.M) 29. Dhe kur Musa e plotĂ«soi afatin e u nis me familjen e vet, ai pa njĂ« zjarr nĂ« njĂ« anĂ« tĂ« Turit. âPritni! â i tha familjes sĂ« vet, - kam vĂ«rejtur njĂ« zjarr, ndoshta do tâju sjellĂ« farĂ« lajmi prej atje ose ndonjĂ« urĂ« tĂ« ndezur qĂ« tĂ« ngroheniâ.
(D.S) 30. KĂ«shtu kur ai e arriti atĂ« (zjarrin), u thirr nga ana e djathtĂ« e luginĂ«s sĂ« bekuar nga pema: ââO Musa! Sigurisht qĂ« jam UnĂ«, Allahu, Zoti i Alemin-it (i gjithĂ«sisĂ«, dhe i gjithçkaje qĂ« gjindet nĂ« tĂ«, Zoti i njerĂ«zve dhe i xhindeve)!â
(Sh.A) 30. Dhe kur arriti tek ai (zjarr) nga ana e djathtĂ« e luginĂ«s sĂ« atij vendi tĂ« bekuar me pemĂ« u thirr: âO Musa, sâka dyshim, se UnĂ« jam Allahu, Zoti i botĂ«ve!â
(H.N) 30. Kur erdhi afĂ«r, njĂ« zĂ« e thirri nga ana e djathtĂ« e luginĂ«s, nga njĂ« pemĂ« nĂ« njĂ« vend tĂ« bekuar: ââO Musa, nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, UnĂ« jam Allahu, Zoti i botĂ«ve!â
(F.M) 30. E kur erdhi te zjarri, dikush i thirri nga ana e djathtĂ« e luginĂ«s sĂ« bekuar me lisa: ââO Musa, UnĂ« jam All-llahu, Zot i botĂ«rave,â
(D.S) 31. âDhe hidhe shkopin tĂ«nd!ââ Por kur ai e pa atĂ« tĂ« lĂ«vizĂ« si tĂ« ishte gjarpĂ«r, ai iku me vrap dhe sâe ktheu kokĂ«n pas. (Iu tha): ââO Musa! Afrohu dhe mos ki frikĂ«. Padyshim qĂ« je prej tĂ« siguruarve.â
(Sh.A) 31. Dhe ti hidhe shkopin tënd! E kur e pa Musai, se po lëviz si të ishte gjarpër i shpejtë, ktheu të ikë e nuk vështroi prapa. O Musa, kthehu ku ishe e mos u frikëso, se me të vërtetë ti je i sigurt.
(H.N) 31. âHidhe shkopin tĂ«nd!ââ Kur e pa se shkopi po lĂ«vizte shpejt, si tĂ« ishte gjarpĂ«r, u zmbraps me tĂ« shpejtĂ«, pa shikuar pas, ndĂ«rsa zĂ«ri i tha: ââO Musa! Afrohu dhe mos u frikĂ«so, sepse ti je i mbrojtur.â
(F.M) 31. âHudhe shkopin tĂ«nd!ââ Dhe kur e pa se lĂ«viz si gjarpĂ«r i shpejtĂ«, ai u kthye tĂ« ik, pa shikuar pas ââO Musa, afrohu dhe mos u frikĂ«so! Ti je me tĂ« vĂ«rtetĂ« i siguruar.â
(D.S) 32. âFute dorĂ«n nĂ« gji, do tĂ« dalĂ« e bardhĂ« pa ndonjĂ« tĂ« metĂ« dhe vĂ«re dorĂ«n nĂ« ije qĂ« tĂ« çlirohesh nga frika (qĂ« provove nga gjarpri si dhe tĂ« tĂ« kthehet dora siç qe). KĂ«to janĂ« dy Burhane (shenja, argumente, mrekulli) nga Zoti yt pĂ«r Faraonin dhe krerĂ«t e tij. VĂ«rtetĂ« qĂ« ata janĂ« popull Fasikun (kryengritĂ«s, tĂ« panĂ«nshtruar ndaj Allahut).ââ
(Sh.A) 32. Fute dorën në xhep, e ajo do të dalë e bardhë pa ndonjë të metë dhe shtrëngoje për vete krahun tënd kur të frikësohesh. Këto janë dy argumente nga Zoti yt për te faraoni dhe rrethi i tij, se me të vërtetë ata janë popull i prishur.
(H.N) 32. âFute dorĂ«n tĂ«nde nĂ« gji dhe ajo do tĂ« dalĂ« e bardhĂ«, e palĂ«nduar. ShtrĂ«ngoje krahun pas vetes qĂ« tĂ« çlirohesh prej frikĂ«s! KĂ«to janĂ« dy mrekulli prej Zotit tĂ«nd pĂ«r Faraonin dhe parinĂ« e tij; ata janĂ« njĂ«mend popull i mbrapshtĂ«!ââ
(F.M) 32. âFute dorĂ«n tĂ«nde nĂ«n sjetullĂ«n tĂ«nde, e tĂ« dalĂ« e bardhĂ« pa asgjĂ« tĂ« keqe, dhe ashtu pĂ«rmbaju nga frika! Ato janĂ« dy argumente nga Zoti yt pĂ«r Faraonin dhe parinĂ« e tij; Ata janĂ«, me tĂ« vĂ«rtetĂ«, njerĂ«z tĂ« llahtarshĂ«mââ.
(D.S) 33. Ai tha: ââO Zoti im! UnĂ« kam vrarĂ« njĂ« njeri prej tyre dhe kam frikĂ« se do tĂ« mĂ« vrasin.â
(Sh.A) 33. Ai (Musai) tha: âO Zoti im, unĂ« kam vrarĂ« njĂ« njeri prej tyre, e frikĂ«sohem se do tĂ« mĂ« vrasin!â
(H.N) 33. Musai tha: ââO Zoti im, unĂ« kam vrarĂ« njĂ« njeri tĂ« tyre, prandaj kam frikĂ« se do tĂ« mĂ« vrasin.â
(F.M) 33. ââZoti im, - tha, - unĂ« kam vrarĂ« njĂ« njeri tĂ« tyre, andaj kam frikĂ« mos mĂ« vrasin edhe ata mua.â
(D.S) 34. âDhe vĂ«llanĂ« tim Harunin - ai Ă«shtĂ« mĂ« i gojĂ«s dhe mĂ« i shprehur se sa unĂ«; dĂ«rgoje pra edhe atĂ« me mua si ndihmues pĂ«r tĂ« mĂ« vĂ«rtetuar mua. VĂ«rtet qĂ« kam frikĂ« se do tĂ« mĂ« pĂ«rgĂ«njeshtrojnĂ«.ââ
(Sh.A) 34. E vĂ«llai im, Haruni, Ă«shtĂ« mĂ« orator se unĂ«, prandaj dĂ«rgoje atĂ« me mua ndihmĂ«, qĂ« tâi vĂ«rtetojĂ« fjalĂ«t e mia. UnĂ« kam frikĂ«, se do tĂ« mĂ« shpallin gĂ«njeshtar.
(H.N) 34. âVĂ«llai im, Haruni, Ă«shtĂ« mĂ« gojĂ«tar se unĂ« nĂ« tĂ« folur, andaj dĂ«rgoje atĂ« me mua, si ndihmĂ«s timin, qĂ« tĂ« vĂ«rtetojĂ« fjalĂ«t e mia. UnĂ« vĂ«rtet kam frikĂ« se ata do tĂ« mĂ« quajnĂ« gĂ«njeshtarââ.
(F.M) 34. âMe qĂ« vĂ«llau im Haruni Ă«shtĂ« mĂ« gojĂ«tar se unĂ«, nga gjuha; dĂ«rgoje me mua edhe atĂ« si mbĂ«shtetje timen, tĂ« vĂ«rtetojĂ« fjalĂ«t e mia, sepse frikĂ«sohem mos tĂ« mĂ« quajnĂ« gĂ«njeshtarââ.
(D.S) 35. Allahu i tha: âPadyshim qĂ« do tĂ« ta forcojmĂ« krahun me vĂ«llanĂ« tĂ«nd dhe me Ajetet Tona (provat, shenjat, treguesit), - do tâju japim tĂ« dyve fuqi, qĂ« ata tĂ« mos jenĂ« nĂ« gjendje tâju dĂ«mtojnĂ«. Ju tĂ« dy dhe ata qĂ« do tâju ndjekin pas, do tĂ« jeni tĂ« fituarit.â
(Sh.A) 35. (Allahu iu pĂ«rgjigj) Tha: âNe do ta forcojmĂ« ty krahun me vĂ«llain tĂ«nd dhe me argumentet Tona do tâju japim pushtet juve tĂ« dyve, ashtu qĂ« ata tĂ« mos mund tâiu afrohen juve, prandaj ju tĂ« dy dhe ata qĂ« iu janĂ« bindur juve jeni ngadhĂ«njimtarĂ«â.
(H.N) 35. Allahu tha: âNe do tĂ« tĂ« forcojmĂ« ty me vĂ«llanĂ« tĂ«nd dhe qĂ« tĂ« dyve do tâju japim fuqi. KĂ«shtu, ata nuk do tĂ« mund tâju afrohen juve. Me mrekullitĂ« Tona, ju tĂ« dy dhe ata qĂ« do tâju pasojnĂ«, do tĂ« jeni ngadhĂ«njimtarĂ«â.
(F.M) 35. âDo tĂ« forcojmĂ« ty me vĂ«llaun tĂ«nd, - tha Ai, - dhe tĂ« dyve do tâju japim pushtet ashtu qĂ« ata nuk do tĂ« guxojnĂ« tâiu afrohen juve. Ju tĂ« dy me argumentet tona, dhe ata qĂ« do tâju pasojnĂ«, jeni ngadhnjimtarĂ«â.
(D.S) 36. Pastaj kur Musai shkoi tek ata me Ajetet Tona tĂ« Qarta (provat, shenjat, treguesit), ata thanĂ«: âKjo nuk Ă«shtĂ« asgjĂ« por magji e trilluar. KurrĂ« nuk kemi dĂ«gjuar ne pĂ«r kĂ«tĂ« nga baballarĂ«t tanĂ« tĂ« parĂ«.â
(Sh.A) 36. E kur Musai ua solli atyre argumentet Tona tĂ« qarta ata thanĂ«: âKjo nuk Ă«shtĂ« tjetĂ«r vetĂ«m se magji e trilluar dhe kĂ«tĂ« nuk e kemi dĂ«gjuar as ndĂ«r prindĂ«rit tanĂ« tĂ« hershĂ«m!â
(H.N) 36. Dhe kur Musai u solli mrekullitĂ« Tona tĂ« qarta, ata thanĂ«: âKjo Ă«shtĂ« vetĂ«m magji e trilluar; ne nuk e kemi dĂ«gjuar kĂ«tĂ« prej stĂ«rgjyshĂ«rve tanĂ« tĂ« lashtĂ«â.
(F.M) 36. Dhe kur Musa ua solli argumentet tona tĂ« qarta, ata thirrĂ«n: âKjo Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« magji e trilluar. Ne nuk kemi dĂ«gjuar se ka ndodhur diçka e tillĂ« nĂ« kohĂ«t e tĂ« parĂ«ve tanĂ«â.
(D.S) 37. Musai tha: âZoti im e njeh mĂ« mirĂ« atĂ« qĂ« ka ardhur me udhĂ«zim prej Tij dhe i kujt do tĂ« jetĂ« fundi i gĂ«zuar nĂ« JetĂ«n e Fundit. Nuk ka dyshim se DhalimunĂ«t (keqbĂ«rĂ«sit, politeistĂ«t, mosbesimtarĂ«t e Allahut) nuk do tĂ« jenĂ« tĂ« fituar.â
(Sh.A) 37. E Musai tha: âZoti im e di mĂ« sĂ« miri pĂ«r atĂ« qĂ« iu erdhi me udhĂ«zim prej Tij dhe kujt do tâi takojĂ« pĂ«rfundimi i mirĂ«, se mizorĂ«t me siguri nuk do tĂ« kenĂ« shpĂ«timâ.[274]
[274] Pasi u rrit Musai dhe Zoti e pajisi me dituri, e kuptoi se rruga e besimit të atij populli ishte e gabuar, por për qëndrimin e tij iu tërhoq vërejtja, prandaj nuk kishte guxim të dukej në qytet. Në një çast, i pahetuar, ai hyn në qytet dhe has në dy njerëz, që ishin ngatërruar ndërmjet tyre, njëri kibtij e tjetri beni israil dhe ky i fundit kërkon ndihmë prej Musait. Pa ndonjë qëllim të caktuar Musai e qëllon me grusht kibtin dhe ai vdes në vend. Musai pendohet shumë për atë rast dhe kërkon prej Zotit falje, sepse me anën e të mirave që ia dhuroi Zoti ai bëri gabim, por Zoti ia fali.
Pas atij momenti Musai rri i fshehur, por zbulohet kur ditĂ«n tjetĂ«r i njĂ«jti person nga Beni IsrailĂ«t ngatĂ«rrohet me njĂ« tjetĂ«r dhe thĂ«rret pĂ«r ndihmĂ« Musain. NjĂ« besimtar e lajmĂ«ron Musain pĂ«r konsultimet e parisĂ« sĂ« shtetit tĂ« faraonit kundĂ«r tij dhe e kĂ«shillon tĂ« iki. Musai ikĂ«n nga Medjeni e nĂ« rrugĂ« has nĂ« njĂ« pus ku barinjtĂ« iu jepnin ujĂ« kafshĂ«ve. MĂ« larg, dy vajza mbanin mĂ«njanuar kafshĂ«t e tyre, e prisnin tĂ« largohen barinjtĂ« dhe pastaj tâiu jipnin ujĂ« bagĂ«tive tĂ« veta. Pusi ishte i mbuluar me njĂ« rrasĂ« guri, qĂ« hiqej me vĂ«shtirĂ«si, por pasi i ati i tyre ishte i shtyrĂ« nĂ« moshĂ« ato duhej ta kryenin atĂ« punĂ«. Nga mĂ«shira Musai i ndihmoi ato, e pastaj shkoi te njĂ« hije, ishte i lodhur, por edhe shumĂ« i uritur, sepse kishte shtatĂ« ditĂ«, qĂ« nuk kishte pasur çâtĂ« hajĂ«, pĂ«rveç barishteve, prandaj e luti Zotin ta ndihmojĂ«. Merre me mend, njĂ«ri ndĂ«r mĂ« tĂ« zgjedhurit nga krijesat e Zotit Ă«shtĂ« sprovuar deri nĂ« atĂ« masĂ«.
Vajzat kthehen nĂ« shtĂ«pi, i tregojnĂ« tĂ« atit pĂ«r ndihmĂ«n e njĂ« njeriu, e ai e dĂ«rgon njĂ«rĂ«n vajzĂ« ta ftojĂ« pĂ«r shpĂ«rblim. Vajza e ndershme pĂ«rpiqej tâi mbulojĂ« pjesĂ«t e trupit. Por Musai ishte edhe mĂ« i ndershĂ«m, e urdhĂ«ron vajzĂ«n tĂ« ecĂ« prapa tij dhe tâi tregojĂ« pĂ«r rrugĂ«n.
Kur arriti tek i zoti i shtëpisë, ai plak kishte qenë Shuajbi, e Musai i tregoi për rastin e vet dhe ai i tha, se kishte shpëtuar prej atij populli zullumqar. Shuajbi bisedoi me Musain për shërbim si bari dhe Musai pranoi. E martoi me njërën nga vajzat e veta. Si duket Musai qëndroi aty si bari dhjetë vjet, e pastaj e mësyu Egjiptin. Rrugës iu dha shpallja e parë, përmes Zotit u njoftua për dy mrekullitë dhe iu dha shenjë, se e vërteta do të shkëlqejë si dora e tij.
(H.N) 37. Musai tha: âZoti im e di mirĂ« se kush i sjell udhĂ«zimet prej Tij dhe kush do tĂ« ketĂ« mbarimin e mirĂ« nĂ« jetĂ«n tjetĂ«r. Sigurisht, keqbĂ«rĂ«sit nuk do tĂ« shpĂ«tojnĂ«.â
(F.M) 37. Dhe Musa tha: âZoti im e di mirĂ« atĂ«, i cili sjell udhĂ«zime nga ana e tij dhe kush do tĂ« fitojĂ« nĂ« fund; tiranĂ«t me siguri nuk do tĂ« kenĂ« suksesâ.
(D.S) 38. Faraoni tha: âO pari! UnĂ« nuk di se ju keni ndonjĂ« ilah (zot) tjetĂ«r veç meje. Ndiz pra njĂ« zjarr o Haman, tĂ« pjekim tulla dhe mĂ« ngrit mua njĂ« Sarhan (kullĂ« tĂ« lartĂ«, pallat madhĂ«shtor) qĂ« ta shoh Zotin e Musait; dhe nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« mendoj se ai Ă«shtĂ« prej gĂ«njeshtarĂ«ve.â
(Sh.A) 38. E faraoni tha: âO ju pari, unĂ« nuk njoh ndonjĂ« zot tjetĂ«r pĂ«r ju pos meje, prandaj ti, o Haman, mâi pjek (tullat) nga dheu e mĂ« ndĂ«rto njĂ« kullĂ« tĂ« lartĂ«, ndoshta do tĂ« arrij ta shoh zotin e Musait, sepse unĂ« mendoj se vĂ«rtet ai Ă«shtĂ« gĂ«njeshtarâ.
(H.N) 38. Dhe Faraoni tha: âO pari! UnĂ« nuk di qĂ« pĂ«r ju ka tjetĂ«r zot pĂ«rveç meje! O Haman, mĂ« ndez njĂ« zjarr pĂ«r tĂ« pjekur qerpiçë dhe mĂ« ndĂ«rto njĂ« kullĂ« tĂ« lartĂ« qĂ« tĂ« ngjitem te Zoti i Musait. Jam i bindur se ai (Musai) gĂ«njen!â
(F.M) 38. âO tĂ« mĂ«dhenj, (pari) â u tha Faraoni, unĂ« nuk di tĂ« keni ju zot tjetĂ«r pĂ«rveç meje, e ti o Haman, mi piq tullat nĂ« truall dhe ma ndĂ«rto kullĂ«n tĂ« hip te Zoti i Musaut, sepse unĂ« mendoj se ai Ă«shtĂ« me tĂ« vĂ«rtetĂ« rrenacak!â
(D.S) 39. Kështu ai (Faraoni) dhe pasuesit, ishin kryeneçë e të pacipë në tokë me të padrejtë (duke kaluar çdo kufi), - dhe menduan se ata nuk do të ktheheshin tek Ne.
(Sh.A) 39. Dhe ashtu ai dhe ushtria e tij u sollën në tokë me kryeneçësi ndaj të vërtetës dhe menduan, se nuk do të kthehen te Ne.
(H.N) 39. Faraoni dhe ushtria e tij u sollën me arrogancë dhe padrejtësisht në tokë, duke menduar se nuk do të ktheheshin te Ne.
(F.M) 39. Ai me ushtrinë e tij ishin habitur kot, pa të drejtë, në këtë dhe kanë menduar se nuk do të kthehen te ne,
(D.S) 40. Kësisoj Ne e mbërthyem atë dhe ushtritë e tij dhe Ne i hodhëm ata të gjithë në det. Shih pra, cili qe fundi i Dhalimunëve (i keqbërësve, mosbesimtarëve).
(Sh.A) 40. Prandaj Ne e kapëm atë dhe ushtrinë e tij dhe e hodhëm në det, e shiko pra se si përfundojnë mizorët.
(H.N) 40. Por Ne e kapëm atë dhe ushtrinë e tij dhe i hodhëm në det. Shiko se cili ishte fundi i keqbërësve!
(F.M) 40. Prandaj, Ne e kapëm atë dhe ushtritë e tij e i hudhëm në det; Dhe shiko se çfarë ishte përfundimi i tiranëve.
(D.S) 41. Dhe Ne i bëmë ata prijës drejt Zjarrit dhe Ditën e Ringjalljes ata nuk do të ndihmohen aspak.
(Sh.A) 41. Dhe ata i bĂ«mĂ« prijĂ«sa qĂ« thĂ«rrasin pĂ«r nĂ« zjarr dhe nĂ« DitĂ«n e Kijametit atyre nuk do tâiu ndihmohet.
(H.N) 41. Ne i bĂ«mĂ« ata udhĂ«heqĂ«s, qĂ« thĂ«rrisnin pĂ«r nĂ« zjarr, ndĂ«rsa nĂ« DitĂ«n e Kiametit askush nuk do tâi ndihmojĂ«.
(F.M) 41. I patĂ«m bĂ«rĂ« prijĂ«sa qĂ« ftojnĂ« pĂ«r nĂ« zjarr, kurse nĂ« ditĂ«n e gjykimit atyre nuk do tâu ndihmohet.
(D.S) 42. Dhe Ne bĂ«mĂ« tâi ndjekĂ« ata mallkimi nĂ« kĂ«tĂ« botĂ« dhe nĂ« DitĂ«n e Kijametit ata do tĂ« jenĂ« nga El-MakbuhunĂ«t (tĂ« pĂ«rjashtuar pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar MĂ«shirĂ«n e Allahut ose ndonjĂ« mirĂ«si tjetĂ«r, por tĂ« nĂ«nçmuar, tĂ« neveritur, tĂ« shkatĂ«rruar).
(Sh.A) 42. Edhe në këtë botë i kemi përcjellur ata me mallkim, kurse në Ditën e Kijametit ata janë të përbuzur.
(H.N) 42. Në këtë botë Ne hodhëm mallkim mbi ta, ndërsa në Ditën e Kiametit ata do të jenë të braktisur e të shkatërruar.
(F.M) 42. Edhe në këtë botë i kemi përcjellë me mallkim, ndërsa në botën tjetër do të hudhen në zjarr.
(D.S) 43. Dhe me të vërtetë që Ne i dhamë Musait, pasi i shkatërruam brezat e parë, Librin e Parë (Teuratin) si ndriçim për njerëzimin, udhëzues dhe mëshirë përkujtimi, që ata të mund të përkujtonin.
(Sh.A) 43. E pasi i shkatërruam popujt e mëparshëm, Ne Musait i dhamë librin, që është dritë për njerëz dhe udhëzim e mëshirë, që të marrin mësim.
(H.N) 43. Pasi i shkatërruam breznitë e mëparshme, Ne i dhamë Musait Librin, si dritë për njerëzit, udhëzim dhe mëshirë, në mënyrë që ata të mund të merrnin këshilla.
(F.M) 43. Dhe Musaut Ne i dhamë Libër, pasi që i shfarosëm breznitë e mëparme, të jetë dritë për njerëzit dhe udhëzim dhe mëshirë, ndoshta kujtohen mirë!
(D.S) 44. Dhe ti (O Muhammed) nuk ishe në anën perëndimore (të Malit Sina), kur Ne ia bëmë të qartë Musait urdhërin dhe nuk ishe prej të pranishëmve.
(Sh.A) 44. E ti nuk ishe në anën perëndimore (të vendit ku Allahu i foli Musait), kur Ne Musait ia besuam shpalljen (e bëmë pejgamber dhe e dërguam te faraoni), e ti as nuk ishe aty pranë.
(H.N) 44. Ti (o Muhamed) nuk ke qenë i pranishëm në anën perëndimore (të Turit), kur Ne ia besuam Musait Misionin (Profecinë) dhe as nuk ke qenë dëshmitar i kësaj ngjarjeje.
(F.M) 44. Ti nuk ke qenë në anën perëndimore,[158] kur ia besuam Musaut profetësinë, e nuk ke qenë as dëshmitar.
[158] Në anën perëndimore të malit Sinaj.
(D.S) 45. Por Ne krijuam breza (pas Musait âalejhisâselam) dhe tĂ« gjata qenĂ« epokat qĂ« kaluan mbi ta. Dhe ti (Muhammed) nuk ishe banor mes popullit tĂ« Medjenit tâju lexoje atyre Vargjet Tona. Por jemi Ne tĂ« CilĂ«t vazhduam tĂ« dĂ«rgojmĂ« (tĂ« DĂ«rguar nga Ne).
(Sh.A) 45. Por Ne krijuam popuj (mes Musait e teje Muhammed), e koha ka zgjatur (ndaj tĂ« dĂ«rguam ty). Dhe ti nuk banove nĂ« mesin e popullit tĂ« Medjenit e tâiu lexosh kĂ«tyre argumentet Tona (lajmin pĂ«r Musain, pĂ«r Shuajbin, pĂ«r vajzat e tij), por Ne tĂ« dĂ«rguam (dhe tĂ« njoftuam).
(H.N) 45. Pastaj, Ne krijuam brezni tĂ« tjera qĂ« jetuan shumĂ« gjatĂ«. Ti nuk ke banuar midis banorĂ«ve tĂ« Medjenit, qĂ« tâiu lexoje shpalljet Tona, por Ne gjithnjĂ« kemi çuar tĂ« dĂ«rguar.
(F.M) 45. MirĂ«po ne kemi ngritur shumĂ« popuj qĂ« kanĂ« jetuar gjatĂ«; dhe ti nuk ke qĂ«ndruar midis popullit tĂ« Medjenit, tâu shpalosh fjalĂ«t Tona, por ne kemi qenĂ« ata qĂ« dĂ«rgojmĂ« profetĂ« si ty.
(D.S) 46. Dhe ti (Muhammed) nuk ishe nĂ« anĂ« tĂ« (Malit tĂ«) Turit, kur Ne thirrĂ«m (kur Allahu i thirri Musait ose thuhet edhe pĂ«r ndjekĂ«sit e Muhammedit sal-lAllahu âalejhi ue sel-lem se Allahu u thirri atyre dhe ata iu pĂ«rgjigjĂ«n Thirrjes sĂ« Tij). Por (ti je dĂ«rguar) si mĂ«shirĂ« pĂ«rkujtuese nga Zoti yt pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« kĂ«shillĂ« njĂ« populli tĂ« cilit para teje nuk i kishte ardhur ndonjĂ« kĂ«shillues, me qĂ«llim qĂ« ata tĂ« mund tĂ« pĂ«rkujtojnĂ«. (Tefsir At-Tabari).
(Sh.A) 46. Dhe ti nuk ke qenĂ« pranĂ« KodrĂ«s Tur, kur Ne e thirrĂ«m (Musain), por (tregimi ynĂ«) Ă«shtĂ« mĂ«shirĂ« nga Zoti yt, pĂ«r tâia tĂ«rhequr vĂ«rejtjen njĂ« populli, qĂ« para teje nuk iu kishte ardhur ndonjĂ« pejgamber, dhe ashtu ata tĂ« marrin mĂ«sim.
(H.N) 46. Ti nuk ke qenë as pranë Turit, kur Ne thirrëm Musain. Por ti je dërguar si mëshirë nga Zoti yt për të paralajmëruar njerëzit, të cilëve nuk u kishte ardhur kurrfarë paralajmëruesi para teje, që ata të mund të marrin këshilla
(F.M) 46. Ti nuk ke qenĂ« pranĂ« malit Tur kur thirrĂ«m, por kjo Ă«shtĂ« mĂ«shirĂ« e Zotit tĂ«nd tâi tĂ«rheqĂ«sh vĂ«mendjen njĂ« populli tĂ« cilit pĂ«rpara teje nuk i ka ardhur ndonjĂ« qortues; ndoshta do tĂ« mbledhin mendjen,
(D.S) 47. Dhe tĂ« mos thonĂ« nĂ« rast se do tâi kapte ata ndonjĂ« fatkeqĂ«si, pĂ«r atĂ« qĂ« vet duart e veta i kryen: âZoti ynĂ«! Pse nuk na çove neve tĂ« DĂ«rguar? Ne do tĂ« kishim ndjekur Ajetet e Tua (Shpalljet e Tua, Kurâanin) dhe do tĂ« kishim qenĂ« prej besimtarĂ«ve.â
(Sh.A) 47. Dhe tĂ« mos thonĂ«, kur tâi godasĂ« ndonjĂ« e keqe e papritur, tĂ« cilĂ«n e kanĂ« merituar vetĂ«: âZoti ynĂ«, pĂ«rse nuk na ke dĂ«rguar ndonjĂ« pejgamber, qĂ« tĂ« pasonim argumentet e Tua e tĂ« bĂ«heshim besimtarĂ«!â
(H.N) 47. dhe, qĂ« tĂ« mos thonĂ«, kur tâi godasĂ« dĂ«nimi, pĂ«r atĂ« qĂ« kanĂ« bĂ«rĂ«: âO Zoti ynĂ«, tĂ« na kishe çuar njĂ« tĂ« dĂ«rguar qĂ« tâi pasonim shpalljet Tuaja dhe tĂ« bĂ«heshim besimtarĂ«â.
(F.M) 47. Dhe tĂ« mos thonĂ«, kur tâi goditĂ« ndonjĂ« e papritur, tĂ« cilĂ«n e kanĂ« pĂ«rgatitur (merituar) vetĂ«, âZoti ynĂ«, pse nuk na ke dĂ«rguar ndonjĂ« profet qĂ« tĂ« pasojmĂ« argumentet tua dhe tĂ« jemi besitmarĂ«?â
(D.S) 48. Por kur tek ata erdhi e vĂ«rteta (Muhammedi sal-lAllahu âalejhi ue sel-lem me Mesazhin e tij) prej Nesh, ata thonĂ«: âPse nuk i jepet atij (njĂ« gjĂ«) e ngjashme siç iu dha Musait?â A nuk e mohuan ata edhe atĂ« qĂ« iu dha Musait mĂ« parĂ«? Ata thonĂ«: âDy lloj magjish (Teurati dhe Kurâani) secili duke ndihmuar njĂ«ri-tjetrin!â Dhe thonĂ«: âMe tĂ« vĂ«rtetĂ« qĂ« Ne jemi mosbesimtarĂ« pĂ«r tĂ« dy.â
(Sh.A) 48. E kur atyre iu erdhi e vĂ«rteta nga ana JonĂ«, ata thanĂ«: âPĂ«rse nuk iu dha atij (Muhamedit), sikurse iu dha Musait (ndonjĂ« mrekulli materiale)! Po a nuk e mohuan atĂ«, qĂ« iu dha Musait mĂ« parĂ«?â E thanĂ«: âDy magji qĂ« pĂ«rmbajnĂ« njĂ«ra-tjetrĂ«n. Dhe thanĂ«: ĂdonjĂ«rĂ«n prej tyre ne e mohojmĂ«!â
(H.N) 48. Pasi u erdhi e VĂ«rteta prej Nesh, ata thanĂ«: âPĂ«rse nuk i Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« (Muhamedit) diçka e ngjashme me atĂ« qĂ« i ishte dhĂ«nĂ« Musait!â Por, a nuk e mohojnĂ« ata çfarĂ« i ishte dhĂ«nĂ« Musait, duke thĂ«nĂ«: âKĂ«ta (Teurati dhe Kurani) janĂ« dy magji, qĂ« mbĂ«shtesnin njĂ«ra-tjetrĂ«n. Ne nuk besojmĂ« asnjĂ«rin prej tyreâ.
(F.M) 48. E kur prej nesh u dĂ«shmua e vĂ«rteta, ata thanĂ«: âPse nuk i Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« ashtu njĂ«lloj siç iu dha Musaut?â VallĂ«, a nuk e patĂ«n mohuar ata qysh mĂ« herĂ«t atĂ« qĂ« i qe dhĂ«nĂ« Musaut? Ata thonĂ«: âDy magji tĂ« cilat pĂ«rmbajnĂ« njĂ«ra-tjetrĂ«nâ,[159] dhe shtojnĂ« â âNe nĂ« asnjĂ«rĂ«n nuk besojmĂ«â.
[159] Ata thonĂ«: âDy magji pĂ«rmbajnĂ« njĂ«ra-tjetrĂ«n!â, qĂ« do tĂ« thotĂ« Tevrati â Dhjata e VjetĂ«r dhe Kurâani janĂ« dy magji qĂ« pĂ«rkrahin njĂ«ra-tjetrĂ«n.
(D.S) 49. Thuaju: âAtĂ«herĂ« sillni pra njĂ« LibĂ«r nga Allahu i cili do tĂ« jetĂ« udhĂ«zues mĂ« i mirĂ« se kĂ«ta tĂ« dy (Teurati dhe Kurâani), qĂ« unĂ« tĂ« mund tĂ« ndjek atĂ« nĂ«se jeni tĂ« drejtĂ«.â
(Sh.A) 49. Thuaj: âNĂ«se Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ« çka thoni, atĂ«herĂ« sillni njĂ« libĂ«r prej Allahut, qĂ« Ă«shtĂ« edhe mĂ« udhĂ«zues se kĂ«ta tĂ« dy (Tevrati e Kurani), e ti pĂ«rmbahem edhe unĂ« atij?â
(H.N) 49. Thuaju atyre: âSillni njĂ« libĂ«r nga Allahu, i cili udhĂ«zon mĂ« mirĂ« nga kĂ«ta tĂ« dy, unĂ« do ta pasoj atĂ«, nĂ«se thoni tĂ« vĂ«rtetĂ«n!â
(F.M) 49. Thuaj: âSillne ju nga All-llahu njĂ« libĂ«r qĂ« drejton nĂ« rrugĂ« tĂ« drejtĂ« mĂ« mirĂ« se kĂ«ta dy, do tĂ« kisha pranuar nĂ«se jeni tĂ« sinqertĂ«â.
(D.S) 50. Por nëse ata nuk të përgjigjen ty, atëherë dije se ata ndjekin vetëm dëshirat e tyre. Dhe kush është më i gabuar se sa ai i cili ndjek dëshirat e veta pa udhëzim nga Allahu? Sigurisht që Allahu nuk e udhëzon popullin Dhalimun (politeist, mosbesimtar, keqbërës e të pabindur ndaj Allahut).
(Sh.A) 50. E nĂ«se ata nuk tĂ« pĂ«rgjigjen ty, atĂ«herĂ« dije se ata ndjekin vetĂ«m dĂ«shirat e veta, e kush Ă«shtĂ« mĂ« i humbur se ai, qĂ« duke mos pasur fakt prej Allahut ndjek epshin e vet? Sâka dyshim, se Allahu nuk e udhĂ«zon popullin zullumqar.
(H.N) 50. E nëse ata nuk të përgjigjen ty, dije se ata janë skllevër të dëshirave të veta. E kush është në humbje më të madhe, se ata që udhëhiqen nga dëshirat e veta, pa udhëzim prej Allahut? Sigurisht, Allahu nuk i udhëzon njerëzit keqbërës.
(F.M) 50. Po nëse nuk të përgjigjen, dije se ata udhëheqen vetëm nga epshet e tyre. Vallë, a ka humbur kush më keq se ai i cili pason epshin e vet e jo udhëzimin e All-llahut? All-llahu, njëmend, nuk do ta udhëzojë drejt popullin tiran.
(D.S) 51. Dhe tashmĂ« Ne ua sollĂ«m atyre FjalĂ«n (Kurâanin nĂ« tĂ« cilin u njoftohet gjithçka) me qĂ«llim qĂ« tĂ« pĂ«rkujtojnĂ«.
(Sh.A) 51. Ndërsa Ne ua dërguam pandërprerë atyre shpalljen, ashtu që të mendojnë.
(H.N) 51. Ne ua dĂ«rgojmĂ« atyre shpalljet njĂ«rĂ«n pas tjetrĂ«s, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tâua vĂ«nĂ« veshin.
(F.M) 51. Kurse ne ua shpallim fjalë për fjalë, të tërë, mbase do të mendojnë!
(D.S) 52. Atyre tĂ« cilĂ«ve Ne u dhamĂ« Librat e ParĂ« (Teuratin, Ingjilin) para tij,- ata besojnĂ« nĂ« tĂ« (nĂ« Kurâan).
(Sh.A) 52. E atyre që Ne iu dhamë librin përpara këtij, disa prej tyre i besojnë këtij (Kuranit).
(H.N) 52. Ata që Ne ua kemi zbritur Librin para tij (Kuranit), i besojnë atij.
(F.M) 52. Ata të cilëve u kemi dhënë Libër përpara këtij, i besojnë,
(D.S) 53. Dhe kur u kĂ«ndohet atyre, ata thonĂ«: âNe besojmĂ« nĂ« tĂ«. VĂ«rtet qĂ« Ă«shtĂ« e vĂ«rteta nga Zoti ynĂ«. VĂ«rtet qĂ« edhe para tij ne kemi qenĂ« muslimanĂ« (prej atyre qĂ« ia nĂ«nshtrojnĂ« veten plotĂ«sisht Allahut nĂ« Islam).â
(Sh.A) 53. Dhe kur iu lexohet atyre thonĂ«: âNe i kemi besuar atij, ajo Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ« prej Zotit tonĂ«, ne edhe para tij kemi qenĂ« muslimanĂ«!â
(H.N) 53. Kur u lexohet atyre (Kurani), ata thonĂ«: âNe e besojmĂ« atĂ«. Pa dyshim, ai Ă«shtĂ« e vĂ«rteta nga Zoti ynĂ«. VĂ«rtet, Ne edhe para tij kemi qenĂ« tĂ« nĂ«nshtruar ndaj Zotit.â
(F.M) 53. Dhe kur u lexohet thonĂ«: âNe i besojmĂ« atij, ai Ă«shtĂ«, me tĂ« vĂ«rtetĂ«, nga Zoti ynĂ«, ne edhe mĂ« herĂ«t kemi qenĂ« muslimanĂ«â.
(D.S) 54. Këta do të shpërblehen dyfish më tepër, sepse ata janë të duruar, e largojnë të keqen me të mirën dhe shpenzojnë nga ato (të mira) të cilat Ne ua kemi dhuruar.
(Sh.A) 54. Atyre iu jepet shpërblim i dyfishtë, për arsye se bënë durim, dhe ata të keqen e largojnë me të mirën, e nga ajo që Ne i furnizuam, ata japin.
(H.N) 54. Atyre do tâu jepet shpĂ«rblim i dyfishtĂ«, pĂ«r shkak tĂ« durimit qĂ« kanĂ« treguar. Ata e zmbrapsin tĂ« keqen me tĂ« mirĂ«, ndajnĂ« lĂ«moshĂ« nga ajo qĂ« u kemi dhĂ«nĂ« Ne
(F.M) 54. Atyre do tâu jipet shpĂ«rblim i dyfisht, pĂ«r atĂ« qĂ« durojnĂ« dhe tĂ« keqen me tĂ« mirĂ« e kthejnĂ«, dhe shpĂ«rndajnĂ« nga ajo (pasuri) qĂ« u kemi dhĂ«nĂ«,
(D.S) 55. Dhe kur dĂ«gjojnĂ« Al-Laghv (biseda tĂ« kota, boshe, tĂ« rreme e tĂ« ndyra), ata largohen e thonĂ«: âNe kemi punĂ«t tona dhe ju tuajat. Paqja qoftĂ« mbi ju. Ne nuk kĂ«rkojmĂ« (rrugĂ«n pĂ«r tek) injorantĂ«t.â
(Sh.A) 55. Dhe kur dĂ«gjojnĂ« ndonjĂ« llomotitje marrĂ«zie, i kthejnĂ« shpinĂ«n dhe thonĂ«: âNe kemi veprat tona e ju tuajat, qofshit larg nesh, neve nuk na duhen injorantĂ«t!â
(H.N) 55. dhe, kur dĂ«gjojnĂ« ndonjĂ« marrĂ«zi, i shmangen asaj, duke thĂ«nĂ«: âNe kemi veprat tona, ndĂ«rsa ju keni veprat tuaja! Paqja qoftĂ« me ju! Ne nuk duam shoqĂ«ri me tĂ« padituritâ.
(F.M) 55. Dhe kur dĂ«gjojnĂ« ndonjĂ« marrĂ«zi, i kthejnĂ« shpinĂ«n dhe thonĂ«: âNe veprat tona, e ju veprat tuaja. Paqa qoftĂ« mbi ju! Neve nuk na duhen injorantĂ«tâ.
(D.S) 56. Në të vërtetë ti nuk udhëzon kë të duash ti, por Allahu udhëzon atë që Ai do. Dhe Ai i njeh më mirë ata që janë udhëzuar.
(Sh.A) 56. ĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ«, se ti nuk mund ta udhĂ«zosh atĂ« qĂ« do ti, por Allahu udhĂ«zon kĂ« tĂ« dojĂ« dhe Ai Ă«shtĂ« qĂ« di mĂ« sĂ« miri pĂ«r tĂ« udhĂ«zuarit.
(H.N) 56. Vërtet, ti (Muhamed) nuk mund të udhëzosh kë të duash, por është Allahu Ai që udhëzon kë të dëshirojë. Ai i njeh më mirë ata që janë të udhëzuar.
(F.M) 56. Ti sâka dyshim se, nuk mund ta udhĂ«zosh drejt atĂ« qĂ« do ti, por All-llahu e udhĂ«zon drejtĂ« atĂ« qĂ« do Ai, dhe Ai i di mirĂ« ata tĂ« cilĂ«t do tĂ« shkojnĂ« rrugĂ«s sĂ« drejtĂ«.
(D.S) 57. Dhe thonĂ«: âNĂ«se ne ndjekim udhĂ«zimin me ju, neve do tĂ« na rrĂ«mbehej toka jonĂ«.â A nuk kemi vendosur Ne pĂ«r ta njĂ« vend tĂ« shenjtĂ« tĂ« sigurt (KabĂ«n dhe gjithĂ« kufijtĂ« e MekĂ«s) nĂ« tĂ« cilin sillen frutat e tĂ« gjitha llojeve, - njĂ« furnizim nga Ne VetĂ«, por shumica e tyre nuk e dinĂ«.
(Sh.A) 57. Ata thanĂ«: âNĂ«se ne ndjekim rrugĂ«n e drejtĂ« sĂ« bashku me ty, ne me tĂ« shpejtĂ« do tĂ« jemi tĂ« dĂ«buar prej vendit tonĂ«!â Po a nuk u siguruam Ne atyre njĂ« vend tĂ« shenjtĂ« e tĂ« sigurt, qĂ« aty sillen frutat e çdo sendi si furnizim nga ana JonĂ«, po shumica e tyre nuk e dinĂ«.[275]
[275] Faraoni e dinte se Zoti i tij ishte Ai, qĂ« e krijoi atĂ« dhe popullin e tij, por nuk donte tĂ« pranojĂ« paaftĂ«sinĂ« e vet, se do tĂ« vdesĂ« dhe do tĂ« ringjallet e do tĂ« pĂ«rgjigjet para Zotit Krijues, prandaj bĂ«ri aso lajthimesh gjoja, se do tĂ« arrinte nĂ« qiell e ta shohĂ« se a ka zot tjetĂ«r. AtĂ« dhe popullin e tij Zoti i dĂ«noi nĂ« kĂ«tĂ« jetĂ« duke i mbytur nĂ« ujĂ«, i mallkoi dhe i bĂ«ri kĂ«shillĂ« tĂ« atyre, qĂ« ndjekin rrugĂ«n e tij pĂ«r nĂ« xhehenem. Pas shkatĂ«rrimit tĂ« popujve tĂ« lashtĂ« Musait i dĂ«rgoi Tevratin dhe thuhet se pas zbritjes sĂ« Tevratit, asnjĂ« popull nuk Ă«shtĂ« ndĂ«shkuar me ndonjĂ« dĂ«nim nga qielli, pĂ«rveç banorĂ«ve tĂ« atij vendi, qĂ« u shndĂ«rruan nĂ« majmunĂ«. MirĂ«po, pĂ«r shkak se ndĂ«rmjet kohĂ«s sĂ« Musait e tĂ« Muhamedit Ă«shtĂ« njĂ« periudhĂ« e gjatĂ« njerĂ«zit shumĂ« sende i harruan, e shumĂ« tĂ« tjera i ndryshuan, prandaj dĂ«rgimi i Isait pejgamber, e mandej i Muhamedit nja gjashtĂ« shekuj pas tij ishte nevojĂ« e domosdoshme, sidomos pĂ«r arabĂ«t, tĂ« cilĂ«t nuk kishin pasur tĂ« dĂ«rguar pĂ«r shumĂ« kohĂ«. DĂ«rgimi i pejgamberĂ«ve Ă«shtĂ« kundĂ«rargument ndaj atyre qĂ« nuk besuan, dhe deshĂ«n tĂ« arsyetohen, se nuk kanĂ« ditur pĂ«r rrugĂ«n e drejtĂ«. Tregimet rreth ngjarjeve tĂ« popujve tĂ« lashtĂ«, e posaçërisht i disa detajeve vĂ«rtetojnĂ«, se Kurani Ă«shtĂ« shpallje e Zotit e komunikuar Muhamedit a.s., pĂ«rndryshe si do tĂ« mund tâi shpjegonte ato ndodhi me hollĂ«si, kur dihet se nuk ishte i shkolluar, madje as tĂ« shkolluarit e tjerĂ« nuk dinin asgjĂ« pĂ«r ato detaje. Dyfish tĂ« shpĂ«rblyer ishin ata qĂ« i besuan shpalljes sĂ« mĂ«parshme, e kur u shpall Kurani, i besuan edhe atij.
Për ajetin numër 56, shumica e komentatorëve janë të mendimit, se ka të bëjë me axhën e pejgamberit, me Ebu Talibin, por sipas rregullit të përgjithshëm, sipas së cilit çështjet duhen studiuar në bazë të kuptimit të përgjithshëm, e jo sipas shkakut, kuptohet se e tërë kompetenca për udhëzimin definitiv në rrugën e drejtë është e Allahut dhe e askujt tjetër, qoftë ai edhe pejgamber. Qabja me rrethina ishte vend i shenjtë dhe i sigurt, sepse në të nuk zhvillohej luftë, madje edhe pse ishte vend guror dhe jopjellor, aty silleshin fruta nga të gjitha vendet dhe prej të gjitha llojeve. Atë privilegj e gëzonin kufarët arabë edhe para Islamit, e do ta gëzonin edhe më shumë në Fenë Islame, por nga injoranca nuk pranuan rrugën e drejtë, e jo për ndonjë arsye tjetër.
(H.N) 57. Ata thonĂ«: âNĂ«se ndjekim udhĂ«zimin sĂ« bashku me ty, sĂ« shpejti do tĂ« jemi tĂ« dĂ«buar nga vendlindjaâ. VallĂ«, a nuk ua kemi mundĂ«suar, qĂ« tĂ« jetojnĂ« nĂ« njĂ« vend tĂ« shenjtĂ« e tĂ« sigurt, ku sillen fruta tĂ« llojllojshme, si ushqim prej Nesh? Por shumica e tyre nuk e dinĂ«.
(F.M) 57. Ata thonĂ«: âNĂ«se pasojmĂ« rrugĂ«n e drejtĂ« me ty do tĂ« jemi tĂ« pĂ«rzĂ«nĂ« nga vendlindja jonĂ«â. Po ne a nuk u afrojmĂ« rastin tĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« vendin e shenjt tĂ« sigurt, ku si dhuratĂ« jona, derdhen fryte tĂ« ndryshme, por shumica sish nuk e dinĂ«.
(D.S) 58. Dhe sa shumë vendbanime (popuj) kemi shkatërruar Ne, të cilët qenë mosmirënjohës për atë jetesë! Dhe ato janë vendbanimet e tyre të cilat nuk janë banuar më pas tyre, veçse fare pak. Dhe sigurisht që Ne kemi qenë Trashëguesit.
(Sh.A) 58. E sa vendbanime që përbuzën jetën e vet Ne i kemi shkatërruar, e ja, ato janë shtëpitë e tyre, që pas tyre ato pak kohë janë banuar prej ndokujt dhe Ne ishim trashëgues të tyre.
(H.N) 58. Eh, sa e sa fshatra e qytete i kemi zhdukur Ne, sepse banorët e tyre bënin jetë të shfrenuar! Ja tek janë shtëpitë e tyre, të cilat janë banuar pas tyre fare pak ose aspak. Jemi Ne trashëgimtarët e fundit.
(F.M) 58. Po sa vendbanime ne i kemi shkatërruar, banorët e të cilëve kanë qenë të paarsyeshëm në jetë!? Ja, ato janë shtëpitë e tyre! Pas tyre pak kush është vendosur në to, të tjerat i trashëguam ne.
(D.S) 59. Dhe kurrĂ« Zoti yt nuk do tĂ« shkatĂ«rrojĂ« vendbanime derisa Ai tĂ« çojĂ« nĂ« kryeqendrĂ«n e tyre njĂ« tĂ« DĂ«rguar qĂ« tâu lexojĂ« atyre Vargjet Tona. Dhe kurrĂ« Ne nuk do tâi shkatĂ«rronim qytetet, veçse kur banorĂ«t atje tĂ« jenĂ« DhalimunĂ« (politeistĂ«, keqbĂ«rĂ«s, mosbesimtarĂ« tĂ« NjĂ«sisĂ« sĂ« Allahut).
(Sh.A) 59. Zoti yt nuk Ă«shtĂ« i tillĂ«, qĂ« tĂ« shkatĂ«rrojĂ« venbanimet para se nĂ« kryeqendĂ«r tĂ« tyre tĂ« dĂ«rgojĂ« Pejgamber, i cili do tâua lexojĂ« atyre argumentet Tona, dhe Ne nuk shkatĂ«rruam vendbanime, pos vetĂ«m kur banorĂ«t e tyre ishin zullumqarĂ«.
(H.N) 59. Zoti yt kurrĂ« nuk i ka shkatĂ«rruar kĂ«to vendbanime, para se tâu çonte nĂ« kryeqytetet e tyre tĂ« dĂ«rguar, qĂ« tâu lexonte shpalljet e Tij. Ne kurrĂ« nuk i kemi shkatĂ«rruar vendbanimet (pa shkak), por vetĂ«m kur banorĂ«t e tyre kanĂ« qenĂ« keqbĂ«rĂ«s.
(F.M) 59. Dhe Zoti yt kurrë nuk ka shkatërruar vendbanime deri sa në kryeqytetin e tyre të mos dërgonte një profet, i cili ua tregonte argumentet tona. Dhe ne kemi shkatërruar vendbanime vetëm atëherë kur banorët e tyre ishin mizorë.
(D.S) 60. Dhe çfarëdo që u është dhënë juve, është një kënaqësi e jetës së dynjasë dhe stoli e saj, ndërsa ajo (Jeta e Pastajme) e cila është me Allahun, është shumë më e mirë dhe do të mbetet përgjithmonë. A nuk kuptoni, pra?
(Sh.A) 60. Dhe çdo gjë, që iu është dhënë juve ështe kënaqësi dhe shije e kësaj bote, ndërsa ajo që është tek Allahu (thevabi) është shumë më e mirë dhe e përhershme, pra, a nuk mendoni?
(H.N) 60. Ădo gjĂ« qĂ« ju Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« juve, ajo Ă«shtĂ« kĂ«naqĂ«si e kĂ«saj jete dhe stoli e saj, ndĂ«rsa ajo qĂ« Ă«shtĂ« tek Allahu Ă«shtĂ« mĂ« e mirĂ« dhe mĂ« e pĂ«rhershme. VallĂ«, a nuk e kuptoni?!
(F.M) 60. Ădo send qĂ« u Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« janĂ« vetĂ«m shije e stoli tĂ« jetĂ«s nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«; kurse ajo qĂ« Ă«shtĂ« tek All-llahu, Ă«shtĂ« mĂ« e mirĂ« dhe mĂ« e qĂ«ndrueshme. Pse nuk mblidhni mendjen!?
(D.S) 61. A Ă«shtĂ« ai tĂ« cilit Ne i kemi dhĂ«nĂ« njĂ« premtim tĂ« shkĂ«lqyer (Xhennetin), tĂ« cilin ai do ta gjejĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, si ai tĂ« cilin Ne e kemi bĂ«rĂ« tĂ« shijojĂ« kĂ«naqĂ«sitĂ« e jetĂ«s sĂ« dynjasĂ«, pastaj DitĂ«n e Ringjalljes ai do tĂ« jetĂ« mes atyre tĂ« cilĂ«t do tĂ« ngrihen (pĂ«r tâu ndĂ«shkuar nĂ« Xhehenem)?
(Sh.A) 61. A është ai, të cilit Ne i kemi premtuar një premtim të mirë (për xhenet), sikurse ai të cilit i kemi dhënë kënaqësi të kësaj jete, kurse në Ditën e Kijametit ai do të jetë prej të dënuarve?
(H.N) 61. Si mund të jetë i njëjtë ai, që i kemi premtuar shpërblim të mirë, të cilin do ta arrijë dhe ai që i kemi dhënë kënaqësi në jetën e kësaj bote, ndërkohë që në Ditën e Kiametit, do të hidhet në zjarr?!
(F.M) 61. A është njëlloj ai të cilit i kemi premtuar shpërblim të mirë dhe që do ta marrë, dhe ai, të cilit i kemi mundësuar të kënaqet në këtë jetë, kurse në Ditën e gjykimit, do të hudhet në zjarr.
(D.S) 62. Dhe (kujto) DitĂ«n kur Ai (Allahu) do tâu thĂ«rrasĂ« atyre e tâu thotĂ«: âKu janĂ« shokĂ«t e Mi tĂ« barabartĂ« me Mua tĂ« cilĂ«t i pohonit ju?â
(Sh.A) 62. (pĂ«rkujto) DitĂ«n kur i thĂ«rret ata e iu thotĂ«: âKu janĂ« ata shokĂ«t e Mi, tĂ« cilĂ«t ju i pandehnit (si zota)?â
(H.N) 62. AtĂ« DitĂ«, Allahu do tâi thĂ«rrasĂ« ata dhe do tâu thotĂ«: âKu janĂ« ata pĂ«r tĂ« cilĂ«t pretendonit se ishin ortakĂ«t e Mi?!â
(F.M) 62. Dhe atĂ« ditĂ« kur i thĂ«rret dhe thotĂ«: âKu janĂ« ata qĂ« i konsideronit shokĂ« tĂ« mi?â
(D.S) 63. Ata tĂ« cilĂ«ve do tâu vĂ«rtetohet Fjala (pĂ«r tâu ndĂ«shkuar), do tĂ« thonĂ«: âZoti ynĂ«! KĂ«ta janĂ« ata tĂ« cilĂ«t ne i gabuam dhe i humbĂ«m. Ne i gabuam ata, siç ishim edhe vetĂ« tĂ« gabuar. Ne shpallim pafajĂ«sinĂ« tonĂ« (prej tyre) para Teje. Nuk ishim ne ata tĂ« cilĂ«t ata (njerĂ«zit) i adhuruan.â
(Sh.A) 63. E ata, tĂ« cilĂ«t e merituan fjalĂ«n (dĂ«nimin) thonĂ«: âZoti ynĂ«, kĂ«ta janĂ« qĂ« ne i humbĂ«m, i humbĂ«m ata si humbĂ«n edhe vetĂ«, ne para Teje tĂ«rhiqemi, se ata nuk na adhuruan neve!â
(H.N) 63. Ata qĂ« kanĂ« merituar dĂ«nimin TonĂ«, do tĂ« thonĂ«: âO Zoti ynĂ«, kĂ«ta janĂ« ata, qĂ« ne i çuam nĂ« rrugĂ« tĂ« shtrembĂ«r. Ne i çuam ata nĂ« rrugĂ« tĂ« shtrembĂ«r, ashtu siç shkuam edhe vetĂ« nĂ« atĂ« rrugĂ«. Ne deklarohemi tĂ« pafajshĂ«m para Teje; ata nuk na kanĂ« adhuruar neâ.
(F.M) 63. Ata, tek tĂ« cilĂ«t do tĂ« vĂ«rtetohet fjala (zbatohet dĂ«nimi) do tĂ« thonĂ«: âZoti ynĂ«, kĂ«ta janĂ« qĂ« i shpiem nĂ« rrugĂ« tĂ« shtrembĂ«r; i kemi shpjerĂ« nĂ« rrugĂ« tĂ« shtrembĂ«r se edhe vetĂ« kemi qenĂ« nĂ« rrugĂ« tĂ« shtrembĂ«r. Ne para teje e heqim atĂ« barrĂ«. Ata nuk na kanĂ« adhuruar vetĂ«m neveâ.
(D.S) 64. Dhe do tâu thuhet atyre: âThirrni (tĂ« ashtuquajturit prej jush) shokĂ«t e tĂ« barabartĂ«t (e Allahut),â dhe do tâu thĂ«rrasin atyre, por ata nuk do tâu pĂ«rgjigjen atyre dhe ata do tĂ« shohin dĂ«nimin. (AtĂ«herĂ« do tĂ« dĂ«shironin) veç sikur tĂ« ishin udhĂ«zuar!
(Sh.A) 64. Dhe iu thuhet: âThirrni zotat tuajâ! Ata i thĂ«rrasin, por ata nuk iu pĂ«rgjigjen dot, dhe shohin dĂ«nimin. E atĂ«herĂ« (do tĂ« dĂ«shironin) sikur tĂ« kishin qenĂ« nĂ« rrugĂ«n e drejtĂ« (e tĂ« mos pĂ«rjetonin dĂ«nimin).
(H.N) 64. Atyre do tâu thuhet: âThirrni hyjnitĂ« tuaja!â - dhe ata do tâi thĂ«rrasin ato, por nuk do tĂ« marrin asnjĂ« pĂ«rgjigje. Ata do tĂ« shohin dĂ«nimin dhe do tĂ« dĂ«shirojnĂ« qĂ« tĂ« kishin qenĂ« nĂ« rrugĂ«n e drejtĂ«!
(F.M) 64. Do tâu thuhet: âThirrni hyjnitĂ« tuaja!â Ata do tâi thĂ«rrasin, por ato nuk do tu pĂ«rgjigjen dhe do tĂ« pĂ«rjetojnĂ« vuajtjen. Sikur tâishin nĂ« rrugĂ« tĂ« drejtĂ«!
(D.S) 65. Dhe (kujto) DitĂ«n kur (Allahu) i thĂ«rret ata e u thotĂ«: âĂâfarĂ« pĂ«rgjigje u keni dhĂ«nĂ« tĂ« DĂ«rguarve?â
(Sh.A) 65. Dhe ditĂ«n kur (Allahu) i thĂ«rret ata e iu thotĂ«: âĂfarĂ« pĂ«rgjigje iu keni dhĂ«nĂ« tĂ« dĂ«rguarve?â
(H.N) 65. AtĂ« DitĂ«, Ai do tâi thĂ«rrasĂ«, duke u thĂ«nĂ«: âĂâpĂ«rgjigje iu dhatĂ« tĂ« dĂ«rguarve?â
(F.M) 65. dhe atĂ« ditĂ« kur i thĂ«rret dhe u thotĂ«: âĂâju keni pĂ«rgjegjur profetĂ«ve?â
(D.S) 66. Pastaj njoftimi pĂ«r njĂ« pĂ«rgjigje tĂ« mirĂ« do tâu mbulohet atyre atĂ« DitĂ« dhe nuk do tĂ« jenĂ« nĂ« gjendje tĂ« pyesin njĂ«ri-tjetrin.
(Sh.A) 66. Atë ditë atyre iu humbin faktet dhe ata nuk konsultohen ndërmjet vete.
(H.N) 66. AtĂ« ditĂ«, argumentet e tyre do tâu ngatĂ«rrohen e ata nuk do tĂ« mund tĂ« pyesin njĂ«ri - tjetrin.
(F.M) 66. Atëherë ata nuk do të dinë çka të përgjigjen, andaj as që do ta pyesin njëri-tjetrin.
(D.S) 67. Por sa për atë i cili u pendua (nga politeizmi, mosbesimi, mëkatet), që besoi (në Njësinë e Allahut dhe në të Dërguarin e Tij) dhe që punoi mirësi e drejtësi (në jetën e dynjasë), atëherë ai do të jetë prej atyre që janë të fituar.
(Sh.A) 67. E për sa i përket atij që është penduar, që ka besuar dhe ka bërë vepra të mira; ai le të shpresojë, se është nga të shpëtuarit.
(H.N) 67. Porse, ai që pendohet, beson dhe bën vepra të mira, do të jetë i shpëtuar.
(F.M) 67. Ndërkaq, kush pendohet dhe beson e bën vepra të mira, ai ndoshta është nga të shpëtuarit.
(D.S) 68. Dhe Zoti yt krijon gjithçka që Ai do dhe zgjedh: asnjë zgjedhje nuk kanë ata (në ndonjë çështje). Lavdi i qoftë Allahut dhe i Lartësuar mbi gjithçka që ata i mveshin e i ngjisin si shokë e të barabartë (me Të)!
(Sh.A) 68. Zoti yt krijon çka të dojë dhe zgjedh kë të dojë, atyre nuk iu takon zgjedhja. I pastër dhe i lartë është Allahu nga çka i përshkruajnë për shok.
(H.N) 68. Zoti yt krijon çâtĂ« dojĂ« dhe zgjedh lirisht, ndĂ«rsa ata (idhujt) nuk mund tĂ« zgjedhin. QoftĂ« i lavdĂ«ruar Allahu dhe i lartĂ«suar mbi gjithçka qĂ« ia shoqĂ«rojnĂ« Atij (nĂ« adhurim)!
(F.M) 68. Zoti yt krijon çka të dojë dhe Ai zgjedh. Ata nuk kanë të drejtë të zgjedhin. Qoftë lavdëruar All-llahu dhe qoftë shumë lartë prej atyre që i bëhen shok!
(D.S) 69. Dhe Zoti yt e di se çâfarĂ« fshehin gjokset e tyre dhe çâfarĂ« ata shprehin.
(Sh.A) 69. Dhe Zoti yt e di, se çâfshehin zemrat e tyre dhe se çâshfaqin haptazi.
(H.N) 69. Zoti yt e di çfarë fshehin zemrat e tyre dhe çfarë shprehin.
(F.M) 69. Zoti yt e di atë çka fshehin në zemrat e tyre dhe atë që ata e shfaqin haptazi,
(D.S) 70. Dhe Ai është Allahu; La ilahe il-la Huve (askush nuk ka të drejtë të adhurohet përveç Atij). Për të është gjithë lavdërimi dhe falënderimi në të parën (në këtë botë) dhe në të fundit (në Jetën e Pasosur). Dhe Atij i takon Vendimi dhe tek Ai do të ktheheni (ju të gjithë).
(Sh.A) 70. Ai është Allahu, nuk ka të adhuruar të vërtetë pos Tij, vetëm Atij i takon e tërë lavdia në këtë botë dhe në botën tjetër, dhe vetëm Atij i takon gjykimi, dhe tek Ai ktheheni.[276]
[276] Me zhdukjen e popujve tĂ« mĂ«parshĂ«m mekasve iu tĂ«rhiqet vĂ«rejtja me vendet qĂ« tani kishin mbetur tĂ« shkretuara, duke mos banuar askush nĂ« to, pĂ«rveç ndonjĂ« kalimtari qĂ« pĂ«rkohĂ«sisht ndalej nĂ« to. Ata patĂ«n pĂ«rbuzur tĂ« mirat e Zotit, nuk i pranuan udhĂ«zimet e pejgamberĂ«t, ashtu si bĂ«nin edhe mekasit me Pejgamberin tonĂ«. Zoti nuk ndĂ«shkoi asnjĂ« popull pa ia dĂ«rguar njĂ« herĂ« pejgamberin, pa ia treguar udhĂ«n e drejtĂ«, e nĂ«se edhe mĂ« tej e vazhdonin rrugĂ«n e gabuar, atĂ«herĂ« dĂ«nimi ishte masĂ« e domosdoshme. TĂ« mirat e kĂ«saj bote, sado qĂ« tĂ« jenĂ« tĂ« kĂ«ndshme e tĂ« bukura, nuk kanĂ« ndonjĂ« peshĂ«, sepse janĂ« tĂ« pĂ«rkohshme. TĂ« mirat tĂ« cilat Zoti ua premtoi besimtarĂ«ve, e qĂ« Ă«shtĂ« e sigurt, se do tâi gĂ«zojnĂ«, janĂ« shumĂ« mĂ« tĂ« vlefshme dhe janĂ« tĂ« pĂ«rjetshme, prandaj njerĂ«zit e mençur duhet tĂ« mendojnĂ« e tĂ« mos i vlerĂ«sojnĂ« njĂ«soj.
MegjithĂ«se disa njerĂ«z iu prijnĂ« punĂ«ve tĂ« kĂ«qia dhe si tĂ« tillĂ« e kanĂ« pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« mĂ« tĂ« madhe, edhe pĂ«r ata qĂ« i mashtruan, tĂ« mashtruarit nuk mund tâi shmangen pĂ«rgjegjĂ«sisĂ«, sepse çdokush duhet tĂ« angazhojĂ« mendjen e vet pĂ«r tĂ« gjetur tĂ« vĂ«rtetĂ«n, e jo duke i imituar tĂ« tjerĂ«t, duke i pasuar verbĂ«risht.
Në Ditën e Kijametit Zoti iu drejtohet njerëzve me thirrjen, se çfarë iu përgjigjën ata thirrjes së pejgamberëve, e atyre iu humb lidhja, saqë nuk mund të flasin asnjë fjalë.
Mekasit thonin, se do ta pranonin pejgamber ndonjë njeri të madh e me famë të madhe, e jo jetimin. Zoti krijon çka të dojë, cakton pejgamber kë të dojë, Ai i di edhe qëllimet e tyre të fshehta, pra i Madhërishëm është Ai, i falënderuar për të mirat e kësaj dhe botës tjetër. Vetëm Ai është Zot. Ai vendos, tek Ai është e ardhmja!
(H.N) 70. I tillĂ« Ă«shtĂ« Allahu! Sâka zot tjetĂ«r tĂ« vĂ«rtetĂ« pĂ«rveç Tij! Atij i takojnĂ« falĂ«nderimet dhe lavdĂ«rimet nĂ« kĂ«tĂ« jetĂ« dhe nĂ« tjetrĂ«n! VetĂ«m Atij i pĂ«rket vendimi dhe tek Ai do tĂ« ktheheni.
(F.M) 70. Se Ai është All-llah, nuk ka tjetër Zot përveç Atij; Atij lavdi i qoftë në këtë dhe në botën tjetër! Vetëm Ai vendos dhe tek Ai do të kthehemi.
(D.S) 71. Thuaj: âMĂ« thoni mua! NĂ« qoftĂ« se Allahu do ta bĂ«nte natĂ«n tĂ« pandĂ«rprerĂ« deri nĂ« DitĂ«n e Kijametit, cili Ă«shtĂ« ai ilah (zot) pĂ«rveç Allahut i cili mund tâju sillte dritĂ«? A nuk dĂ«gjoni, pra?â
(Sh.A) 71. Thuaj: âSikur Allahu ta bĂ«nte natĂ«n e pĂ«rhershme (tâua zgjaste) deri nĂ« DitĂ«n e Kijametit, çâmendoni, cili zot pos Allahut do tâju sillte juve dritĂ«? A nuk merrni vesh?â
(H.N) 71. Thuaju (o Muhamed): âPa mendoni, nĂ«se Allahu jua bĂ«n natĂ«n tĂ« pĂ«rhershme deri nĂ« DitĂ«n e Kiametit, cili zot, pĂ«rveç Tij, do tâjua sillte dritĂ«n? VallĂ«, a nuk dĂ«gjoni?â
(F.M) 71. Thuaj: âA keni parĂ« (a e dini) â sikur All-llahu ta kishte bĂ«rĂ« natĂ«n tĂ« pambarim, deri nĂ« DitĂ«n e gjykimit, cili Zot, pĂ«rveç All-llahut, do tâju jepte dritĂ«? A nuk merrni vesh?â
(D.S) 72. Thuaj: âMĂ« thoni mua! NĂ« qoftĂ« se Allahu do ta bĂ«nte ditĂ«n tĂ« pandĂ«rprerĂ« deri nĂ« DitĂ«n e Kijametit, cili Ă«shtĂ« ai ilah (zot) pĂ«rveç Allahut i cili mund tâju sille natĂ«, qĂ« tĂ« pushonit gjatĂ« saj? A nuk shikoni, pra?â
(Sh.A) 72. Thuaj: âMĂ« tregoni, nĂ«se Allahu ua bĂ«n ditĂ«n tĂ« vazhdueshme deri nĂ« DitĂ«n e Kijametit, cili zot pos Allahut do tâju sjellĂ« natĂ«, qĂ« tĂ« pushoni nĂ« tĂ«? A nuk e shihni (sa po gaboni)?â
(H.N) 72. Thuaju (o Muhamed): ââPa mendoni, nĂ«se Allahu jua bĂ«n ditĂ«n tĂ« pĂ«rhershme deri nĂ« DitĂ«n e Kiametit, cili zot, pĂ«rveç Tij, do tâjua sillte natĂ«n, nĂ« tĂ« cilĂ«n qetĂ«soheni? VallĂ«, a nuk shihni?â
(F.M) 72. Thuaj: ââA keni menduar se sikur All-llahu tâua bĂ«nte ditĂ«n tĂ« pĂ«rjetshme deri nĂ« DitĂ«n e gjykimit, cili Zot, pĂ«rveç All-llahut, do tâiu jepte natĂ« kur do tĂ« pushoni? A nuk e shihni!?â
(D.S) 73. Dhe është prej Mëshirës së Tij, që Ai ka vendosur për ju natën dhe ditën, - që ju të mund të pushoni gjatë saj (natës) dhe që të mund të kërkoni Begatitë e Tij (ditën) si edhe që të mund të falënderoni.
(Sh.A) 73. Po mëshira e Tij ua bëri juve natën dhe ditën për të pushuar në të, dhe për të përfituar nga begatitë e Tij, prandaj të jini mirënjohës!.
(H.N) 73. âPrej mĂ«shirĂ«s sĂ« Vet, Ai ka bĂ«rĂ« pĂ«r ju natĂ«n dhe ditĂ«n, qĂ« tĂ« qetĂ«soheni, tĂ« kĂ«rkoni nga mirĂ«sia e Tij dhe tĂ« jeni mirĂ«njohĂ«s.ââ
(F.M) 73. âNga mĂ«shira e tij ju ka bĂ«rĂ« natĂ«n dhe ditĂ«n qĂ« tĂ« pushoni nĂ« tĂ«, dhe nga mirĂ«sia e tij tĂ« pĂ«rfitoni dhe tĂ« jeni mirĂ«njohĂ«sââ.
(D.S) 74. Dhe (kujto) DitĂ«n kur Ai (Allahu) do tâu thĂ«rrasĂ« atyre, e tâu thotĂ«: âKu janĂ« (tĂ« ashtuquajturit prej jush) shokĂ«t e Mi tĂ« barabartĂ« me Mua, tĂ« cilĂ«t i pohonit ju?â
(Sh.A) 74. Dhe ditĂ«n qĂ« i fton (Allahu) e thotĂ«: âKu janĂ« ata qĂ« i menduat shokĂ« tĂ« Mi?â
(H.N) 74. AtĂ« DitĂ«, Ai do tâi thĂ«rrasĂ«, duke u thĂ«nĂ«: âKu janĂ« ata qĂ« pretendonit, se ishin ortakĂ«t e Mi?!â
(F.M) 74. Dhe atĂ« ditĂ« kur ai i thĂ«rret dhe u thotĂ«: âKu janĂ« shokĂ«t e mi qĂ« mâi shpifni juâ?
(D.S) 75. Dhe Ne do tĂ« nxjerrim prej çdo kombi dĂ«shmitarĂ«, dhe Ne do tâi themi atij: âSillni argumentin tuaj!â Pastaj ata do ta mĂ«sojnĂ« se e vĂ«teta Ă«shtĂ« vetĂ«m me Allahun dhe trillimet tĂ« cilĂ«t ata i shpikĂ«n, do tâu zhduken prej tyre.
(Sh.A) 75. Dhe Ne do tĂ« nxjerrim prej çdo populli dĂ«shmitarĂ«, e iu themi: âSillni argumentin tuaj!â AtĂ«herĂ« do ta kuptojnĂ«, se e drejta (pĂ«r Zot) Ă«shtĂ« vetĂ«m e Allahut, dhe dĂ«shton çdo trillim i tyre.
(H.N) 75. Dhe prej çdo populli, Ne do tĂ« nxjerrim nga njĂ« dĂ«shmitar e do tĂ« themi: âParaqitni provat tuaja!â AtĂ«herĂ«, ata do ta marrin vesh se e vĂ«rteta Ă«shtĂ« (vetĂ«m) e Allahut dhe do tĂ« braktisen nga zotat qĂ« i trilluan vetĂ«.
(F.M) 75. Nga secili popull do tĂ« sjellim dĂ«shmitarĂ« dhe tâi themi: âSillni argumentin tuaj!â Ata, atĂ«herĂ«, do tĂ« kuptojnĂ« se e vĂ«rteta Ă«shtĂ« pĂ«r All-llahu, kurse ajo qĂ« trillojnĂ« larg tyre.
(D.S) 76. VĂ«rtet qĂ« Karuni ishte nga populli i Musait, por ai u suall me kryeneçësi ndaj tyre. Dhe Ne i dhamĂ« atij gjithĂ« thesaret e begatitĂ«, aq sa çelĂ«sat ishin njĂ« peshĂ« e madhe pĂ«r tâu mbajtur pĂ«r njĂ« grup tĂ« madh burrash tĂ« fortĂ«. Kur populli i tij i tha atij: ââMos u ngazĂ«lle (me mosmirĂ«njohje ndaj MirĂ«sisĂ« sĂ« Allahut). VĂ«rtet qĂ« Allahu nuk i do ata qĂ« ngazĂ«llehen.â
(Sh.A) 76. Karuni ishte nga populli i Musait dhe ai e shtypte atĂ« popull, sepse Ne i patĂ«m dhĂ«nĂ« aq shumĂ« pasuri saqĂ« njĂ« grup i fuqishĂ«m mezi bartnin çelĂ«sat e (pasurisĂ« sĂ«) tij, e kur populli i vet i tha: âMos u kreno aq fort, sepse Allahu nuk i do tĂ« shfrenuarit!â
(H.N) 76. Me tĂ« vĂ«rtetĂ«, Karuni[242] ka qenĂ« nga populli i Musait, por i shtypte ata. Ne i patĂ«m dhĂ«nĂ« atij aq thesare, saqĂ« çelĂ«sat e tyre vĂ«shtirĂ« se do tĂ« mund tâi mbante njĂ« grup njerĂ«zish tĂ« fuqishĂ«m. NjerĂ«zit e popullit tĂ« tij i thanĂ«: ââMos u ngazĂ«lle me pasurinĂ« qĂ« ke, sepse Allahu nuk i do ata qĂ« ngazĂ«llehen!â
[242] Karuni ka qenë anëtar i fisit të Musait a.s. (ashtu si ai, ishte prej fisit të Levit). Ishte një burrë me bukuri dhe forcë të madhe. Teuratin e njihte thellësisht dhe ishte shumë i pasur. Të gjitha këto cilësi e kishin bërë mendjemadh. Për ta ndëshkuar për mendjemadhësinë e tij, Allahu i Madhëruar e bëri që ta gllabëronte toka.
(F.M) 76. Karuni ka qenĂ« nga populli i Musaut dhe e ka shtypur (atĂ« popull), dhe ne i patĂ«m dhĂ«nĂ« aq pasuri sa çelĂ«sat e tij me vĂ«shtirĂ«si i kanĂ« bartur disa vetĂ« tĂ« fortĂ«; prandaj populli i thoshte: ââMos u entuziazmo, sepse, All-llahu nuk i do ata qĂ« janĂ« shumĂ« tĂ« gĂ«zuar.â
(D.S) 77. âPor kĂ«rko me atĂ« (pasuri) qĂ« Allahu ta ka dhuruar, BanesĂ«n e Pastajme dhe mos e harro edhe pjesĂ«n e lejuar tĂ« kĂ«naqĂ«sisĂ« sĂ« kĂ«saj bote, edhe bĂ«j mirĂ«si siç ka qenĂ« Allahu i MirĂ« me ty dhe mos kĂ«rko rast pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« padrejtĂ«si e djallĂ«zi nĂ« tokĂ«. VĂ«rtet qĂ« Allahu nuk i do MufsidunĂ«t (ata qĂ« bĂ«jnĂ« krime e padrejtĂ«si, shtypĂ«sit, prishĂ«sit).ââ
(Sh.A) 77. Dhe me atë që të ka dhënë Allahu, kërko (ta fitosh) botën tjetër, e mos lër mangut atë që të takon nga kjo botë, dhe bëj mirë ashtu siç të ka bërë Allahu ty, e mos bëj të këqija në tokë, se Allahu nuk i do çrregulluesit.
(H.N) 77. âPor pĂ«rpiqu me atĂ« qĂ« tĂ« ka dhĂ«nĂ« Allahu tĂ« fitosh jetĂ«n e botĂ«s sĂ« ardhshme, duke mos harruar pjesĂ«n tĂ«nde nĂ« kĂ«tĂ« botĂ«. BĂ«ju mirĂ« tĂ« tjerĂ«ve, ashtu si tĂ« ka bĂ«rĂ« mirĂ« ty Allahu. Mos kĂ«rko ngatĂ«rresa nĂ« TokĂ«, sepse Allahu nuk i do ngatĂ«rrestarĂ«t.ââ
(F.M) 77. âDhe pĂ«rpiqu me sa tĂ« ka dhĂ«nĂ« All-llahu tĂ« fitosh botĂ«n tjetĂ«r, por mos e harro as pjesĂ«n tĂ«nde (pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« tĂ«nde) nĂ« kĂ«tĂ« botĂ« dhe bĂ«n mirĂ«, si tĂ« ka bĂ« ty mirĂ« All-llahu, e mos bĂ«n çrregullime nĂ« TokĂ«, sepse All-llahu nuk i do ata qĂ« bĂ«jnĂ« çrregullimeââ.
(D.S) 78. Ai tha: âKjo mĂ« Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« mua vetĂ«m nĂ« saje tĂ« zgjuarĂ«sisĂ« sime!â A nuk e dinte ai se Allahu ka shkatĂ«rruar para tij breza tĂ« tĂ«rĂ«, njerĂ«z mĂ« tĂ« fuqishĂ«m se ai dhe me pasuri tĂ« mbledhur akoma mĂ« tĂ« madhe? Por MuxhrimunĂ«t (mosbesimtarĂ«t, mĂ«katarĂ«t, kriminelĂ«t) as qĂ« do tĂ« pyeten pĂ«r mĂ«katet e tyre (sepse Allahu i njeh mirĂ« ata dhe do tĂ« ndĂ«shkohen pa llogari).
(Sh.A) 78. Ai (Karuni) tha: âMĂ« Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« vetĂ«m nĂ« saje tĂ« dijes sime!â Po, a nuk e di ai, se Allahu shkatĂ«rroi para tij nga popujt e lashtĂ« asish, qĂ« ishte edhe mĂ« i fuqishĂ«m e mĂ« i pasur se ai, po mĂ«katarĂ«t kriminelĂ«, as qĂ« do tĂ« pyeten pĂ«r fajet e tyre (meqĂ« Allahu e di).
(H.N) 78. Ai tha: âKjo mĂ« Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« vetĂ«m prej diturisĂ« simeâ. VallĂ«, a nuk e dinte ai, se Allahu kishte zhdukur para tij shumĂ« brezni, qĂ« kishin qenĂ« mĂ« tĂ« fuqishĂ«m dhe qĂ« kishin grumbulluar mĂ« shumĂ« pasuri se ai? Por keqbĂ«rĂ«sit nuk do tĂ« pyeten pĂ«r gjynahet e tyre.
(F.M) 78. Ai tha: âAjo qĂ« mĂ« Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ«, mĂ« Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« me dijen timeâ. A nuk e ka digur se All-llahu para atij ka shfarosur disa popujt tĂ« cilĂ«t kanĂ« qenĂ« mĂ« tĂ« fortĂ« se ai (Karuni) a edhe mĂ« tĂ« pasur. Prandaj mĂ«katarĂ«t as qĂ« do tĂ« merren nĂ« pyetje pĂ«r mĂ«katet e veta.
(D.S) 79. E ai (Karuni) doli para popullit tĂ« tij me kryelartĂ«sinĂ« e tij. ThanĂ« ata qĂ« kishin synim jetĂ«n e kĂ«saj bote: âAh, sikur edhe ne tĂ« kishim ashtu siç i Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« Karunit! VĂ«rtet qĂ« ai ka nĂ« dorĂ« njĂ« fat tĂ« madh.â
(Sh.A) 79. Ai (Karuni) doli para popullit tĂ« vet me stolinĂ« e vet, e ata qĂ« kishin synim jetĂ«n e kĂ«saj bote thanĂ«: âAh, tĂ« kishim pasur edhe ne, si i Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« Karunit, vĂ«rtet ai Ă«shtĂ« fatbardhĂ«!â
(H.N) 79. Kur ai dilte para popullit tĂ« vet me stolitĂ« e tij, ata qĂ« lakmonin jetĂ«n e kĂ«saj bote thanĂ«: âAh! Sikur tĂ« na ishte dhĂ«nĂ« edhe neve si Karunit! VĂ«rtet qĂ« ai Ă«shtĂ« njeri me fat.â
(F.M) 79. dhe doli para popullit tĂ« vet me stolitĂ« e tij, e ata tĂ« cilĂ«t adhuronin jetĂ«n e kĂ«saj bote, thoshin: âEh sikur edhe ne tĂ« kishim atĂ« qĂ« iu dha Karunit! Ai Ă«shtĂ«, njĂ«mend, fatlumâ.
(D.S) 80. Por ata tĂ« cilĂ«ve u ishte dhuruar dija (e fesĂ«) thanĂ«: âMjerĂ« pĂ«r ju! ShpĂ«rblimi i Allahut (nĂ« JetĂ«n e Pastajme) Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« i mirĂ« pĂ«r ata tĂ« cilĂ«t besojnĂ« dhe qĂ« punojnĂ« mirĂ«si e drejtĂ«si dhe kĂ«tĂ« askush nuk do ta arrijĂ« pĂ«rveç atyre qĂ« janĂ« tĂ« duruar (nĂ« ndjekjen e sĂ« vĂ«rtetĂ«s).â
(Sh.A) 80. E ata qĂ« ishin tĂ« zotĂ«t e diturisĂ« thanĂ«: âTĂ« mjerĂ«t ju, shpĂ«rblimi i Allahut Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« i mirĂ« pĂ«r atĂ« qĂ« besoi dhe bĂ«ri vepĂ«r tĂ« mirĂ«, po atĂ« nuk mund ta arrijĂ« kush pĂ«rveç tĂ« durueshmĂ«ve!â
(H.N) 80. NdĂ«rsa njerĂ«zit e dijshĂ«m thoshin: âTĂ« mjerĂ«t ju! ShpĂ«rblimi i Allahut Ă«shtĂ« mĂ« i mirĂ« pĂ«r atĂ« qĂ« beson dhe bĂ«n vepra tĂ« mira. Ai do tâu jepet vetĂ«m tĂ« duruarveâ.
(F.M) 80. âTĂ« mjerĂ«t ju â thoshin tĂ« diturit. PĂ«r atĂ« qĂ« beson dhe bĂ«n vepra tĂ« mira, mĂ« i mirĂ« Ă«shtĂ« shpĂ«rblimi i All-llahut, por do tâu jipet vetĂ«m durimtarĂ«veâ
(D.S) 81. Kësisoj Ne e bëmë që atë ta përpijë toka bashkë me vendbanimin e tij. Pastaj ai nuk pati asnjë grusht njerëzish ta ndihmonin atë përkundër Allahut, as nuk ishte prej atyre që mund të shpëtojnë vetveten.
(Sh.A) 81. Po, Ne atë dhe pallatin e tij i fundosëm në tokë dhe veç Allahut nuk pati që ta mbrojë, e as vetë nuk pati mundësi të mbrohet.
(H.N) 81. Ne bĂ«mĂ« qĂ« Karunin dhe shtĂ«pinĂ« e tij tâi gĂ«lltiste toka dhe askush nuk arriti qĂ« ta mbronte nga dĂ«nimi i Allahut, madje as ai vetĂ« nuk mund ta mbronte veten.
(F.M) 81. Dhe ne, atĂ« dhe pallatin e tij, e shafitĂ«m nĂ« dhĂ© dhe askush nuk ka mundur tâi ndihmojĂ« pĂ«rveç All-llahut, e as vet sâka mund tâi ndihmojĂ« vetvetĂ«s.
(D.S) 82. Dhe ata qĂ« kishin dĂ«shiruar pĂ«r njĂ« pozitĂ« tĂ« atillĂ« si tĂ« atij njĂ« ditĂ« mĂ« parĂ«, filluan tĂ« thonĂ«: âA nuk e dini se Ă«shtĂ« Allahu Ai i Cili e shton Rizkun (furnizimin e mirĂ«sitĂ«) ose e pakĂ«son atĂ« pĂ«r kĂ« Ai do nga robĂ«t e Tij? Po tĂ« mos kishte qenĂ« Allahu i MĂ«shirshĂ«m ndaj Nesh, Ai do ta kishte bĂ«rĂ« tokĂ«n tĂ« na gĂ«lltiste edhe ne tĂ« gjithĂ«ve! A nuk e dini ju se mosbesimtarĂ«t nuk do tĂ« jenĂ« kurrĂ« tĂ« fituar?!â
(Sh.A) 82. E ata qĂ« dje lakmuan tĂ« ishin nĂ« vendin e tij filluan tĂ« thonĂ«: âA nuk e shihni, se Allahu me tĂ« vĂ«rtetĂ« i jep begati e komoditet atij qĂ« do nga robĂ«rit e vet, e edhe ia mungon atĂ« atij qĂ« do, e sikur Allahu tĂ« mos bĂ«nte mĂ«shirĂ« ndaj nesh, do tĂ« na fundoste nĂ« tokĂ« edhe neve; sa habi, se si jobesimtarĂ«t nuk gjejnĂ« shpĂ«tim!â
(H.N) 82. TĂ« nesĂ«rmen, ata qĂ« mĂ« parĂ« dĂ«shironin tĂ« kishin qenĂ« nĂ« vend tĂ« tij, thoshin: âĂshtĂ« shumĂ« e qartĂ« se Allahu Ă«shtĂ« Ai qĂ« i jep bollĂ«k dhe ia pakĂ«son kujt tĂ« dojĂ« prej robĂ«rve tĂ« Tij. Sikur Allahu tĂ« mos kishte mĂ«shirĂ« pĂ«r ne, me tĂ« vĂ«rtetĂ« qĂ« do tĂ« na kishte bĂ«rĂ« tĂ« na gĂ«lltiste toka. Ububu! ĂshtĂ« shumĂ« e qartĂ« se mohuesit nuk kanĂ« shpĂ«tim!â
(F.M) 82. NdĂ«rsa, ata tĂ« cilĂ«t, dje, dĂ«shironin tĂ« jenĂ« nĂ« vend tĂ« tij, filluan tĂ« thonĂ«: âA nuk shihni se All-llahu i jep pasuri dhe ia mungon atij qĂ« do Ai nga robĂ«rit e vet. Sikur All-llahu tĂ« mos na kishte dhuruar mĂ«shirĂ«n e vet, edhe nĂ«se do tĂ« na kishte shafitur nĂ« tokĂ«. A nuk e shihni se mohuesit kurrĂ« nuk do tĂ« kenĂ« suksese?â
(D.S) 83. Atë Banesën e Jetës së Fundit (Xhennetin), Ne do ta paracaktojmë për ata të cilët nuk kundërshtojnë të vërtetën me krenari dhe shtypje në tokë dhe që nuk bëjnë as poshtërsi e krime. Dhe fundi i mirë është për Muttekunët (të përkushtuarit ndaj Allahut në Besimin e Pastër Islam).
(Sh.A) 83. Atë vend të përjetshëm (xhenetin) ua kemi përcaktuar atyre, që nuk duan, as mendjemadhësi, e as ngatërresë në tokë, e përfundimi i këndshëm iu takon atyre, që i frikësohen Allahut.
(H.N) 83. Sa për shtëpinë e botës tjetër, Ne do ta caktojmë atë për ata që nuk kërkojnë as madhështi e as ngatërresa në Tokë. Përfundimi (i mirë) është për ata që ruhen nga të këqijat.
(F.M) 83. AtĂ«, botĂ«n tjetĂ«r, do tâia japim atyre tĂ« cilĂ«t nuk lakmojnĂ« madhĂ«shtinĂ« nĂ« kĂ«tĂ« botĂ« as duan çrregullime, se ardhmĂ«ria Ă«shtĂ« e atyre qĂ« i frikĂ«sohen All-llahut.
(D.S) 84. Kushdo që sjell mirësi (Besim të Pastër Islam në Një Zot të Vetëm, punë mirësie e drejtësi), ai do të ketë më të mirën prej saj dhe kushdo që sjell të keqen (mosbesim dhe gjithë punët e tjera të liga e të poshtra), atëherë ata që punuan të keqen, do të shpërblehen vetëm për çfarë punuan.
(Sh.A) 84. Kush sjell me vete punĂ« tĂ« mirĂ«, atij do tâi takojĂ« shpĂ«rblimi edhe mĂ« i madh, ndĂ«rsa ai qĂ« paraqitet me punĂ« tĂ« kĂ«qija do tâi jepet dĂ«nim vetĂ«m aq sa e ka merituar.
(H.N) 84. Kush bën një të mirë, do të ketë shpërblim më të mirë se ajo. Ndërsa ai që bën një të keqe, do të dënohet vetëm aq sa e meriton vepra e tij.
(F.M) 84. Kush bĂ«n mirĂ«, do tĂ« ketĂ« shpĂ«rblim edhe mĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r atĂ«, kurse ai qĂ« bĂ«n keq â natyrisht, ata qĂ« bĂ«jnĂ« keq do tĂ« dĂ«nohen vetĂ«m sipas asaj qĂ« kanĂ« punuar.
(D.S) 85. Sigurisht se Ai i Cili tĂ« ka dhĂ«nĂ« ty (O Muhammed) Kurâanin, patjetĂ«r qĂ« do tĂ« tĂ« kthejĂ« ty nĂ« Mead (vendin e kthimit nĂ« MekĂ« ose nĂ« Xhennet). Thuaj: âZoti im Ă«shtĂ« nĂ« Dijeni pĂ«r atĂ« qĂ« vjen nĂ« udhĂ« tĂ« drejtuar dhe kush Ă«shtĂ« ai i cili mbetet nĂ« gabim tĂ« qartĂ«.â
(Sh.A) 85. Sâka dyshim, se Ai qĂ« ta bĂ«ri obligim Kuranin, Ai do tĂ« kthejĂ« ty aty nga erdhe. Thuaj: âZoti im e di mĂ« mirĂ« kush Ă«shtĂ« qĂ« solli udhĂ«zim tĂ« drejtĂ« dhe kush Ă«shtĂ« nĂ« humbje tĂ« sigurtâ.
(H.N) 85. Me tĂ« vĂ«rtetĂ«, Ai qĂ« ta ka urdhĂ«ruar ty (Muhamed) Kuranin, do tĂ« tĂ« kthejĂ« nĂ« vendin e caktuar (nĂ« MekĂ«). Thuaj: âZoti im e di mirĂ« se kush sjell udhĂ«zim tĂ« drejtĂ« dhe kush Ă«shtĂ« nĂ« humbje tĂ« qartĂ«.â
(F.M) 85. Ai i cili ta shpallĂ« Kurâanin, me siguri do tĂ« kthejĂ« ty nĂ« botĂ«n tjetĂ«r. Thuaj: âZoti im e di mĂ« mirĂ« kush Ă«shtĂ« nĂ« rrugĂ« tĂ« drejtĂ« e kush Ă«shtĂ« nĂ« humbje tĂ« qartĂ«â.
(D.S) 86. Dhe ti nuk e prisje qĂ« Libri (Kurâani) do tĂ« tĂ« zbritej ty, por ai Ă«shtĂ« pĂ«rkujtim mĂ«shirues nga Zoti yt. KĂ«shtu pra, mos ji kurrĂ« mbĂ«shtetĂ«s i mosbesimtarĂ«ve.
(Sh.A) 86. Ti as nuk ke shpresuar, se do të shpallet ty libri, por kjo është mëshirë e Zotit tënd, prandaj ti kurrsesi të mos jesh ndihmëtar i jobesimtarëve.
(H.N) 86. Ti nuk ke shpresuar se do të të shpallej Libri, por e more nga mëshira e Zotit tënd; andaj, kurrsesi mos u bëj ndihmës i mohuesve!
(F.M) 86. Ti nuk ke shpresuar se do të shpallet Libri, por, ai të është shpallur si mëshirë e Zotit tënd; andaj mos jij assesi mbështetje për mosbesimtarët!
(D.S) 87. Dhe mos të të largojnë ata ty nga Ajetet (shpalljet, fjalët) e Allahut pasi ato të janë zbritur ty dhe fto (në besimin) në Zotin tënd dhe mos ji prej Mushrikëve (të cilët i vënë shokë Allahut).
(Sh.A) 87. Dhe kurrsesi ata tĂ« mos shmangin ty nga ajetet e Allahut, meqĂ« ato tâu kanĂ« shpallur ty, dhe ti thirr te Zoti yt, e kurrsesi mos u bĂ«j pasues i dĂ«shirave tĂ« idhujtarĂ«ve.
(H.N) 87. Kurrsesi mos i lejo ata të të largojnë prej shpalljeve të Allahut, pasi të janë zbritur ty! Lutju Zotit tënd dhe kurrsesi mos u bëj idhujtar!
(F.M) 87. Dhe mos të shmangin ata në asnjë mënyrë nga fjalët e All-llahut, pasi që të jenë shpallur, dhe lute Zotin tënd e mos jij kurrsesi nga politeistët!
(D.S) 88. Dhe mos lut e mos adhuro ilah (zot e tĂ« adhuruar) tjetĂ«r bashkĂ« me Allahun, La ilahe il-la Huve (nuk ka tĂ« adhuruar tjetĂ«r tĂ« merituar pĂ«rveç Atij). Ădo gjĂ« do tĂ« shuhet e do tĂ« shkatĂ«rrohet pĂ«rveç FytyrĂ«s sĂ« Tij. Atij i takon Gjykimi e Vendimi dhe tek Ai ju tĂ« gjithĂ« do tĂ« ktheheni.đ
(Sh.A) 88. Veç Allahut mos adhuro ndonjĂ« zot tjetĂ«r, sâka tĂ« adhuruar tĂ« vĂ«rtetĂ« veç Tij. Ădo send zhduket pĂ«rveç FytyrĂ«s sĂ« Tij (pĂ«rveç Tij). VetĂ«m Atij i takon gjykimi dhe tek Ai do tĂ« ktheheni![277]
[277] Rregullimi i natës për të pushuar e ditës për të punuar është mirësi nga i madhi Zot, sepse edhe nëse mund të pushohet në ndonjë rast ditën, kurse të punohet natën ato janë raste të rralla, dhe nuk mund të jenë aq të përshtatshme. Për këtë të mirë duhet falënderuar vetëm Allahu. Karuni ishte nga të afërmit e Musait, si duket ishte nga ata të shtatëdhjetit, që shkuan me Musain në Tur, ishte një ndër më të aftit në leximin e Tevratit, por e tradhtoi besimin e drejtë, ia kishte zili Musait si pejgamber, e edhe Harunit si i parë, prandaj nuk falënderoi Zotin për atë pasuri aq të madhe që i dhuroi, por iu rrit mendja dhe i përbuzi të gjitha ato të mira. Atë dhe pasurinë e tij e lëshoi toka, ajo ishte masë ndëshkimore kundër mendjemadhësisë së tij. Besimtarët e sinqertë i patën thënë: Përpiqu e fitoje xhenetin me këto të mira, bëj mirë siç bëri Zoti ndaj teje, e ani, gëzoi edhe të mirat e kësaj jete që janë të lejuara, por ai përkundër këshillave, edhe më tej u tregua arrogant. Ata që i patën lakmi atij, u dëshpëruan kur panë shkatërrimin e tij dhe u bindën, se vetëm Zoti është Ai, i cili sipas urtësisë së vet, të cilën askush nuk mund ta kuptojë, i jep pasuri kujt të dojë dhe nuk i jep kujt të dojë, vetëm Ai e di pse. Ndodh që i jep, por jo për ta nderuar, ndodh që nuk i jep, por jo për ta nënçmuar, ajo është dëshirë dhe urtësi eTij. Vepër e mirë, e bukur është ajo, që kur e sheh i zoti në Ditën e Kijametit, i hijeshohet fytyra prej gëzimit, prandaj edhe quhet e bukur. Ajo është vepër që njeriu e bën vetë, ose dikush tjetër për të, f.v. sadaka për babën, nënën etj. Vepër e mirë është edhe qëllimi, orvatja për të, edhe nëse nuk realizohet, por kjo shpërblehet një për një, e jo shumëfish si ajo që kryhet. Në ajetin 85 mendohet, se Muhamedit a.s. i është premtuar qysh herët, se do të rikthehet prej Medinës në Meke. Pejgamberi a.s. porositet të mos Iëshojë pe në asnjë rregull të mësimeve kuranore, të mos bëjë kurrfarë kompromisi me jobesimtarët, e kjo vlen edhe për besimtarët, sepse e gjithë fuqia, madhëria i takon vetëm Allahut, që çdo send zhduket e Ai jo; Ai gjykon, tek Ai është fati i lumtur.
Me ndihmĂ«n e Zotit, pĂ«rfundoi pĂ«rkthimi dhe komentimi i kaptinĂ«s âEl Kasasâ. FalĂ«nderimi i takon vetĂ«m Allahut!đ
(H.N) 88. Mos adhuro zot tjetĂ«r krahas Allahut! Sâka zot tjetĂ«r tĂ« vĂ«rtetĂ« pĂ«rveç Tij! Ădo gjĂ« do tĂ« shkatĂ«rrohet, pĂ«rveç FytyrĂ«s (Qenies) sĂ« Tij! Atij i pĂ«rket vendimi dhe tek Ai do tĂ« ktheheni tĂ« gjithĂ«!đ
(F.M) 88. Dhe mos lut (adhuro), pĂ«rveç All-llahut, tjetĂ«r Zot! Nuk ka Zot pĂ«rveç Atij! TĂ« gjithĂ«, pĂ«rveç Atij, do tĂ« zhduken. Ai vendos dhe tek Ai do tĂ« ktheheni.đ